Ukąszenie przez kleszcza - co dalej?

Redakcja Diagnostyki


Udostępnij

W mediach wiele mówi się o groźnych konsekwencjach, jakie niesie za sobą ukąszenie przez kleszcza. Niestety większość z tych doniesień jest prawdziwa. Z naszych obserwacji wynika, że przynajmniej 30% kleszczy przenosi boreliozę. A to nie jedyna choroba, którą ten pajęczak może nas zainfekować.

Ukąszenie przez kleszcza – objawy

Borelioza to najczęstsza choroba przenoszona przez kleszcze. Nie leczona prowadzi do:

  • uszkodzenia stawów
  • uszkodzenia mięśnia sercowego
  • uszkodzenia układu nerwowego
  • przewlekłego, zanikowego zapalenia skóry
  • zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych.

Koinfekcje odkleszczowe – jakie występują?

Ukąszenie przez kleszcza – jak postępować?

Laboratoryjna diagnostyka boreliozy opiera się na wykrywaniu przeciwciał klasy IgM i IgG przeciw krętkom Borrelia we krwi pacjenta. Aktualnie obowiązującymi zaleceniami dotyczącymi diagnostyki boreliozy są zalecenia Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych z 2018 r.

W klinicznie typowej postaci przebiegającej z rumieniem wędrującym, czyli charakterystyczną zmianą skórną pojawiającą się wokół miejsca ukąszenia, rozpoznanie choroby opiera się wyłącznie na obrazie klinicznym.

W przypadkach bez rumienia wędrującego, przebiegających np. z bólem stawów lub problemami kardiologicznymi obraz kliniczny potwierdza się wynikami badań laboratoryjnych.

Badanie przeciwciał w surowicy – badania IgM i IgG

W przypadku podejrzenia zakażenia w odstępie nie krótszym niż 3-4 tygodni od ukąszenia (optymalnie po 8 tygodniach), pacjent powinien wykonać badania przeciwciał w surowicy Borelioza IgM https://diag.pl/sklep/badania/borelioza-igm/ lub/i IgG https://diag.pl/sklep/badania/borelioza-igg/ czułą przesiewową metodą ELISA/CLIA. Ujemny wynik badania uzyskany tymi metodami uznaje się za wiarygodny i nie należy weryfikować go z użyciem innej metody. Metoda ELISA/CLIA jest bardzo czuła, co umożliwia wykrycie nawet niewielkiej ilości przeciwciał, ale nie jest w pełni swoista.

Oznacza to, że dodatni wynik badania może być spowodowany infekcją inną niż borelioza, bądź też innymi czynnikami interferującymi. Dlatego w przypadku wyniku pozytywnego lub nierozstrzygającego, konieczne jest zweryfikowanie go przez powtórzenie badania Borelioza IgM lub/i IgG swoistą metodą Westernblot. Ze względu na możliwość uzyskania fałszywie dodatnich wyników testów (wykrycie choroby mimo jej braku) nie należy rozpoczynać diagnostyki od wykorzystania metody Westernblot.

Test LymeDetect – innowacyjny test diagnostyki boreliozy

Do możliwie najszybszej diagnostyki boreliozy (<3tyg. od ukąszenia) wykorzystuje się innowacyjny test LymeDetect https://diag.pl/sklep/pakiety/borelioza-test-lymedetect-odpowiedz-humoralna-i-komorkowa/. Przez pomiar w surowicy stężenia interferonu ɤ produkowanego przez limfocyty T, ocenia się wczesną odpowiedź komórkową na zakażenie. Dodatkowo test obejmuje ocenę odpowiedzi humoralnej, czyli diagnostykę swoistych przeciwciał Borelioza IgM i IgG.

Test wykonywany w pierwszych 3 tygodniach od ukąszenia zwiększa o 25% czułość wykrywania boreliozy w odniesieniu do zalecanej diagnostyki choroby.

Badanie kleszcza – obecność krętków Borrelia

Istnieje także możliwość potwierdzenia obecności materiału genetycznego krętków Borrelia w kleszczu usuniętym z miejsca wkłucia Badanie kleszcza – Borrelia burgdorferi DNA met. real time PCR – Pakiety Badań – Sklep DIAGNOSTYKI – Online kupisz badania w obniżonych cenach.

W rzadkich, określonych przypadkach klinicznych, lekarz może zalecić oznaczenie materiału genetycznego krętka Borrelia we krwi, płynie stawowym lub płynie mózgowo – rdzeniowym pacjenta z użyciem zaawansowanych metod molekularnych (PCR).

Rodzaje koinfekcji boreliozy

Kleszcze poza krętkami Borrelia, odpowiedzialnymi za rozwój boreliozy mogą być nosicielami innych patogenów chorobotwórczych. Wielopatogenowe nosicielstwo kleszcza oznacza, że w konsekwencji ukąszenia w organizmie człowieka rozwinie się więcej niż jedna infekcja (np. borelioza i anaplazmoza). Obserwuje się również przypadki współwystępowania boreliozy z innymi chorobami nieprzenoszonymi przez kleszcze (np. borelioza i chlamydioza), które ze względu na występowanie objawów podobnych do boreliozy, stanowią dla lekarza duży problem diagnostyczny. W trudnych do zdiagnozowania przypadkach możliwe jest potwierdzenia toczącego się w organizmie wielopatogenowego zakażenia badaniem w kierunku koinfekcji.

Ukąszenie kleszcza – koinfekcje

Odkleszczowe zapalenie mózgu (TBE)

Babeszjoza (Babesia microti)

Anaplazmoza (Anaplasma phagocytophilum)

Bartonelloza (Bartonella henselae, Bartonella quintana)

Mykoplazmoza (Mycoplasma pneumoniae)

Chlamydioza (Chlamydia pneumoniae)

Jersinioza (Yersinia enterocolitica)

Parwowiroza (Parvowirus B19)

W usuniętym z miejsca ukąszenia kleszczu można potwierdzić obecność krętków Borrelia, ale także innych patogenów odpowiedzialnych za koinfekcje https://diag.pl/sklep/pakiety/panel-infekcji-odkleszczowych-tbev-bburgdorferi-sensu-lato-anaplasmaehrlichia-met-pcr/. Świadomość pacjenta dotycząca nosicielstwa chorób przez wyizolowanego kleszcza, zwiększa znacznie jego czujność na ewentualne wystąpienie szczególnie niespecyficznych, bardzo subtelnych objawów, świadczących o możliwym toczącym się zakażeniu oraz pomaga w podjęciu decyzji o dalszej diagnostyce chorób.

Wszystkie choroby przenoszone przez kleszcze mogą być poważnym zagrożeniem dla zdrowia, a nawet życia. Choroby odkleszczowe i koinfekcje boreliozy są szczególnie niebezpieczne w przypadku osób o obniżonej oporności: nosicieli HIV, chorych na AIDS, w leczeniu immunosupresyjnym, osób starszych i dzieci, zwłaszcza w przypadku zbyt późnego włączenia terapii.

UWAGA! W przypadku badań serologicznych (badanie przeciwciał), należy pamiętać o zjawisku okienka serologicznego. Przeciwciała skierowane przeciwko danemu patogenowi mogą pojawić się dopiero 2-4 tygodnie od zainfekowania, dlatego w optymalnym czasem na wykonanie badań serologicznych, także w przypadku diagnostyki boreliozy i innych chorób odkleszczowych, jest okres około 8 tygodni po ukąszeniu. Czytaj również artykuł Uwaga kleszcz

Drukowanie
POBIERZ ULOTKĘ