Diagnostyka laboratoryjna a powiększone węzły chłonne. Fragment artykułu, z omówieniem najważniejszych badań.

Poniżej znajdziecie omówienie najważniejszych badań laboratoryjnych, stosowanych w przypadku powiększenia węzłów chłonnych u dzieci. Niemniej opisy badań prawdziwe są również dla dorosłych.

Morfologia krwi

U dziecka z powiększonymi węzłami chłonnymi warto wykonać morfologię krwi. Mimo że jest to podstawowe badanie diagnostyczne, polegające na ocenie liczby i wyglądu komórek krwi, jego interpretacja, w powiązaniu z objawami występującymi u dziecka, pomaga wstępnie poznać przyczynę limfadenopatii. Do standardowego badania składu krwi należą:

• ilość krwinek czerwonych,
• zawartość hemoglobiny w krwinkach czerwonych,
• ilość płytek krwi
• oraz ilość białych ciałek krwi (tzw. leukocytów).

Normy poszczególnych parametrów zależą od wieku dziecka.

U dziecka z infekcją najczęściej zmienia się ilość leukocytów. Leukocyty (WBC – white blood cells) to komórki, których zadaniem jest obrona organizmu przed mikroorganizmami. Ich ilość wzrasta powyżej normy w różnego typu zakażeniach i procesach zapalnych. Czasem zdarza się, że ilość leukocytów jest za mała w stosunku do wartości odpowiednich dla wieku i płci. Najczęstszą przyczyną takiego stanu rzeczy jest infekcja wirusowa.

We krwi człowieka występuje 5 rodzajów leukocytów w określonych proporcjach – neutrofile, eozynofile, bazofile, monocyty i limfocyty. Proporcje te ulegają zaburzeniu w poszczególnych typach infekcji. Aby przekonać się, czy proporcje są prawidłowe, należy wykonać morfologię z obrazem odsetkowym leukocytów. Takie badanie wykonywane jest zazwyczaj ręcznie pod mikroskopem (tak zwany rozmaz) lub za pomocą automatu. Dzięki temu możliwe jest uzyskanie informacji o procentowej zawartości poszczególnych rodzajów leukocytów we krwi, co również może pomóc w zdiagnozowaniu przyczyny powiększenia węzłów chłonnych.

• Na przykład zbyt duża ilość limfocytów (LYMPH) występuje w zakażeniach wirusowych i niektórych zakażeniach bakteryjnych, np. w krztuścu.
• Podwyższona ilość neutrofili (NEUT) występuje głównie przy zakażeniach bakteryjnych, spada ona natomiast w zakażeniach wirusowych oraz w gruźlicy.
• Monocyty (MONO) zwiększają swoją ilość w krwi w chorobie nazywanej mononukleozą zakaźną.
• Ilość eozynofili (EOS) z kolei wzrasta u osób z chorobami alergicznymi i pasożytniczymi,
• a bazofili (BASO) po przebytej infekcji oraz u osób z przewlekłymi stanami zapalnymi jelit.
• Jeśli w rozmazie krwi stwierdzona zostanie obecność niedojrzałych form białych ciałek krwi (tak zwane limfoblasty lub monoblasty), wówczas konieczna jest konsultacja hematologiczna.

Wskaźniki stanu zapalnego

Kolejnym ważnym badaniem jest oznaczenie poziomu białka C-reaktywnego, w skrócie CRP. Znacznie podwyższona ilość CRP we krwi występuje w zakażeniach bakteryjnych, nieco mniejsza w infekcjach wirusowych, stanach zapalnych czy urazach. W zależności od laboratorium, zakres prawidłowych wartości u dzieci może być nieco inny.

Odczyn Biernackiego (OB) to badanie szybkości opadania krwinek czerwonych. Zwiększona szybkość opadania może sugerować stan zapalny.

Z uwagi na fakt, iż powiększone węzły chłonne, zwłaszcza szyjne, mogą być oznaką obecności bakterii z grupy paciorkowców w gardle i na migdałkach podniebiennych, warto wykonać badanie ASO. Wartości powyżej normy świadczą o zakażeniu paciorkowcem.

Pomóc może również wymaz z gardła – pobranie wydzieliny z gardła a następnie jej hodowla na specjalnym podłożu i obserwacja, czy i jakie bakterie uda się wyhodować.

Niekiedy przyczyną powiększenia węzłów chłonnych może być zaawansowana próchnica zębów. Warto zatem wykonać przegląd stomatologiczny zębów, aby ocenić, czy dziecko ma stan zapalny w obrębie jamy ustnej.

Przy podejrzeniu ogólnoustrojowej infekcji wirusowej można wykonać specyficzne badania, potwierdzające zakażenie poszczególnymi wirusami. Oznacza się wtedy ilość tak zwanych przeciwciał – specjalnych białek wytwarzanych przeciwko danemu czynnikowi infekcyjnemu we krwi. Badania takie wykonuje się na przykład przy podejrzeniu infekcji wirusem cytomegalii, Epsteina-Barr (EBV, wirus wywołujący mononukleozę zakaźną) czy różyczki. Można również poszukiwać materiału genetycznego wirusa bezpośrednio we krwi.

Przy podejrzeniu gruźlicy wykonuje się specjalne badanie, zwane próbą tuberkulinową.

Pełny tekst artykułu znajdziecie na www.badaniazusmiechem.pl