24/02/2020
Zaawansowana diagnostyka
Nowoczesna molekularna diagnostyka alergii zamiast tradycyjnie używanych ekstraktów alergenowych wykorzystuje pojedyncze komponenty alergenowe do wykrywania swoistych IgE. Komponenty alergenowe to wysokooczyszczone białka, izolowane bezpośrednio ze źródła alergenu lub produkowane metodami inżynierii genetycznej w postaci białek rekombinowanych. Komponenty zapewniają wyższy stopień standaryzacji w porównaniu z ekstraktami, jak również umożliwiają bardziej zaawansowaną diagnostykę.
Korzyści dla pacjenta
Diagnostyka alergii w oparciu o komponenty alergenowe ułatwia lekarzowi podjęcie decyzji o zastosowaniu immunoterapii swoistej, czyli odczulania. Przed rozpoczęciem leczenia kluczowe jest precyzyjne określenie, jaki alergen jest przyczyną alergii. Jest to bardzo trudny etap, ponieważ duża liczba pacjentów wykazuje wiele dodatnich reakcji zarówno w punktowych testach skórnych, jak i w testach serologicznych opartych o ekstrakty alergenowe. Może to być spowodowane rzeczywistym uczuleniem na wiele alergenów (uczulenie poliwalentne) lub uczuleniem na jeden alergen (uczulenie monowalentne) ze współistniejącymi reakcjami krzyżowymi względem innych alergenów.
Krzyżowa reaktywność polega na reakcji pierwotnie wyprodukowanych przeciwciał IgE względem jednego alergenu z innymi alergenami o podobnej strukturze (tzw. panalergeny) i może powodować występowanie objawów klinicznych na alergeny, na które pierwotnie pacjent nie był uczulony lub nawet nie miał z nimi nigdy kontaktu. Analiza specyficznych względem danego alergenu komponentów alergenowych oraz najważniejszych panalergenów umożliwia szybkie i precyzyjne określnie przyczyny alergii oraz zastosowanie celowanej immunoterapii swoistej.
Diagnostyka komponentów jest również przydatna do oceny ryzyka wystąpienia objawów klinicznych. Reakcje wobec różnych składowych alergenów mogą wywołać objawy o zróżnicowanym stopniu ciężkości. Molekularna diagnostyka alergii pozwala w pewnych przypadkach ocenić, czy pacjent znajduje się w grupie wysokiego ryzyka wystąpienia ciężkich reakcji uogólnionych, np. wstrząsu anafilaktycznego. Pacjent może zostać wówczas poinformowany o konieczności unikania danego alergenu oraz o możliwościach medycznych w razie ewentualnego kontaktu.
Panel Pediatryczny EUROLINE DPA-Dx (kod badania: 781)
Do najczęstszych alergii wieku dziecięcego należy uczulenie na mleko krowie, jajko kurze i orzeszki ziemne. Ta ostatnia jest o tyle niebezpieczna, że bardzo często kończy się uogólnioną reakcją organizmu pod postacią wstrząsu anafilaktycznego. Precyzyjna diagnostyka alergii u niemowląt i dzieci jest bardzo istotna przy ocenie ryzyka reakcji uogólnionych, ocenie szansy rozwinięcia się tolerancji na dany alergen czy konieczności wprowadzenia ograniczeń dietetycznych. Przede wszystkim z myślą o najmłodszych pacjentach, ale również osobach dorosłych, powstał test Panel Pediatryczny EUROLINE DPA-Dx do diagnostyki alergii względem wyżej wymienionych komponentów alergenowych.
Jajko: w alergii na jajko kurze głównym komponentem określającym ciężkość objawów jest Gal d1 (owomukoid). W przypadku alergii na Gal d1 objawy wystąpią po spożyciu zarówno surowego, jak i gotowanego jajka. Z kolei alergia na termolabilne komponenty Gal d2 (owoalbumina), Gal d3 (konalbumina), Gal d4 (lizozym) zwykle występuje jedynie po spożyciu surowego lub nieznacznie podgrzanego jajka. Możliwa jest w tym przypadku tolerancja jajka gotowanego. Dodatkowo, owoalbumina jest składnikiem niektórych szczepionek (w Polsce są to szczepionki przeciwko grypie i żółtej gorączce), dlatego osoby uczulone na ten komponent powinny być pod szczególną obserwacją lekarza podczas szczepienia. Z kolei lizozym (Gal d4) jest powszechnie używany w przemyśle spożywczym jako konserwant pod symbolem E1105. Osoby na niego uczulone powinny go unikać.
Mleko: reakcja na Bos d8 (kazeina) wskazuje na silną alergię na mleko i produkty mleczne. Kazeina jest bardzo często wykorzystywana jako dodatek do innych produktów spożywczych, takich jak: mięso, czekolada, chipsy, które również mogą wywołać objawy u osób na nią uczulonych. Uczulenie na termolabilne komponenty: Bos d (laktoferyna), Bos d4 (alfa-laktoalbumina), Bos d5 (beta-laktoglobulina), Bos d6 (BSA – surowicza albumina wołowa) jest zwykle związane z reakcją na świeże, termicznie nieprzetworzone mleko. W tym przypadku możliwa jest tolerancja mleka gotowanego. Dodatkowo, alergia na Bos d6 może powodować alergię na wołowinę.
Panel Pediatryczny EUROLINE DPA-Dx pozwala na szybkie i precyzyjne określenie uczulenia na mleko, jajka, orzeszki ziemne, co pozwala na podjęcie decyzji o odczulaniu oraz informuje, jakie produkty spożywcze powinny być wyeliminowane z diety.
Panel Orzeszki ziemne EUROLINE DPA-Dx (kod badania: 3959)
Profil Orzeszki ziemne zapewnia diagnostykę komponentów alergenowych orzeszków na niespotykanym dotąd poziomie dokładności. Jest to pierwszy na świecie test wieloparametrowy stworzony do diagnostyki alergii na komponenty orzeszków ziemnych.
Obok opisanych wyżej komponentów wysokiego ryzyka Ara h1, Ara h2, Ara h3, Ara h9 oraz komponentu związanego z reakcjami krzyżowymi Bet v1 (homolog Ara h8) nowy profil zawiera dodatkowo komponenty: Ara h5, Ara h6 i Ara h7. Ara h6 i h7 należą do białek zapasowych i są spokrewnione z Ara h2, należą do komponentów wysokiego ryzyka, powodując silną odpowiedź układu immunologicznego. Z kolei reakcje przeciwko komponentowi Ara h5 należą do łagodnych i są bardzo rzadko związane z silnymi objawami.
Panel Orzeszki ziemne EUROLINE DPA-Dx zapewnia najbardziej kompleksową diagnostykę alergii IgE-zależnej na komponenty orzeszków ziemnych. Unikalnymi komponentami w tym profilu są Ara h5 i h7, które nie są dostępne w testach innych producentów.
Panel Jady owadów EUROLINE DPA-Dx (kod badania: 854)
Alergia na jady owadów, zwłaszcza u osób dorosłych, może powodować bardzo ciężkie reakcje. Pacjenci uczuleni na jady owadów często reagują w testach skórnych i serologicznych jednocześnie z jadem pszczoły i osy. Może to być spowodowane strukturalnym podobieństwem epitopów alergenowych. Badając komponenty alergenowe jadów pszczoły i osy, można ustalić, czy pacjent jest prawdziwie podwójnie uczulony na oba jady czy też podwójnie dodatni wynik jest spowodowany krzyżową reaktywnością przeciwciał.
Panel Jady owadów EUROLINE DPA-Dx zapewnia diagnostykę specyficznych komponentów alergenowych dla jadu osy: Ves v1 i Ves v5 oraz jadu pszczoły: Api m1, Api m2 i Api m10. Dodatkowo profil został wzbogacony o pełen ekstrakt obu jadów w celu zapewnienia najwyższej czułości.
Diagnostyka alergii na jady owadów z użyciem profilu opartego o komponenty alergenowe może pomóc lekarzowi w podjęciu decyzji, czy chory wymaga odczulania na jeden czy na oba jady. Od trafnej decyzji zależy również powodzenie odczulania, w szczególności jeśli mamy do czynienia z pacjentem uczulonym tylko i wyłącznie na Api m10. Powodzenie odczulania u tych pacjentów może być bardzo małe ze względu na niewielką ilość komponentu Api m10 w szczepionkach odczulających.
Panel Pyłki EUROLINE DPA-Dx (kod badania: 773)
Diagnostyka alergii na pyłki przysparza wielu trudności, nawet jeśli objawy chorego występują sezonowo i mamy do dyspozycji wyniki testów. W punktowych testach skórnych pacjenci bardzo często reagują z wieloma alergenami wziewnymi.
Molekularna diagnostyka alergii wziewnych przynosi odpowiedź na pytanie, czy mamy do czynienia z jednoczesnym uczuleniem na wiele pyłków czy też otrzymane wyniki są spowodowane reakcjami krzyżowymi z takimi panalergenami jak: białka wiążące wapń czy profiliny. Białka wiążące wapń znajdują się w wielu pyłkach, natomiast profiliny to białka wiążące aktynę, które są obecne zarówno w pyłkach, jak i innych produktach roślinnych, np. owocach i warzywach.
W Europie brzoza i tymotka łąkowa są najczęstszą przyczyną alergii na pyłki. Można je dokładnie diagnozować przy użyciu Panelu Pyłki EUROLINE DPA-Dx. Każdy pasek testowy zawiera pełne ekstrakty brzozy i tymotki oraz specyficzne i reagujące krzyżowo komponenty, dzięki którym uzyskujemy indywidualny profil uczulenia pacjenta.
Reakcja ze specyficznymi komponentami: Bet v1 (brzoza), Phl p1 i/lub Phl p5 (tymotka) wskazuje na pierwotne uczulenie na dany pyłek, stanowi jednocześnie wskazanie do odczulania. Z drugiej strony, reakcje z komponentami reagującymi krzyżowo: Bet v2 i/lub Bet v4 oraz Phl p7 i/lub Phl p12 wskazują na reakcje krzyżowe z innymi pyłkami. Diagnostyka pacjentów testem DPA-Dx Pyłki ułatwia podjęcie decyzji o zastosowaniu odczulania oraz określa jego powodzenie.
Podsumowanie
Alergie w krajach rozwiniętych stanowią poważny problem społeczno-ekonomiczny. Ponad 40% populacji europejskiej cierpi na przynajmniej jedną formę alergii. Naukowcy nie ustają więc w poszukiwaniu nowych rozwiązań podnoszących komfort życia pacjentów z alergią. Najnowsze osiągnięcie w dziedzinie diagnostyki alergii IgE-zależnych otwiera przed nią nowe możliwości.
Molekularna diagnostyka, odpowiadając na pytanie, jaki składnik alergenu jest przyczyną alergii, pozwala na podjęcie właściwego leczenia i ocenę ryzyka wystąpienia groźnych objawów klinicznych. Pionierskie testy EUROLINE DPA-Dx skupiają się na precyzyjnej diagnostyce najczęstszych i potencjalnie najbardziej zagrażających zdrowiu alergii na: orzeszki ziemne, mleko, jajka, jady owadów, pyłek brzozy i tymotki.
Badania dostępne w ofercie ogólnopolskiej sieci laboratoriów medycznych DIAGNOSTYKA na terenie całego kraju:
Panel Pediatryczny EUROLINE DPA-Dx: 14 alergenów + CCD. Kod badania: 781
Panel Pyłki EUROLINE DPA-Dx: 10 alergenów + CCD. Kod badania: 773
Panel Orzeszki ziemne EUROLINE DPA-Dx: 8 alergenów + CCD. Kod badania: 3959
Panel Jady owadów EUROLINE DPA-Dx: 7 alergenów + CCD. Kod badania: 854
Panel alergenów mleka EUROLINE DPA-Dx: 6 alergenów + CCD. Kod badania 782
mgr Michał Podkalicki, Senior Product Manager ds. Alergologii, EUROIMMUN Polska Sp. z.o.o.