Przewlekłe problemy jelitowe – poznaj 4 możliwe przyczyny

Przewlekłe problemy jelitowe, takie jak ból brzucha, wzdęcia czy trudności z wypróżnianiem, mogą sygnalizować np. choroby układu pokarmowego (m.in. choroby zapalne jelit). Nie zawsze jednak wskazują na poważne choroby – mogą być spowodowane nieprawidłową dietą lub nadwrażliwością pokarmową IgG-zależną. Dlatego tak ważna jest wizyta u specjalisty w celu wykonania odpowiednich badań diagnostycznych i rozpoczęcia leczenia. W tym wpisie przedstawimy możliwe przyczyny przewlekłych problemów jelitowych.

Jakie są najczęstsze przyczyny przewlekłych problemów jelitowych?

Wśród przyczyn nawracających dolegliwości żołądkowo-jelitowych wyróżniamy: 

• zespół jelita drażliwego (IBS) – charakteryzuje się bólem brzucha, problemami z wypróżnianiem oraz wzdęciami; 
• chorobę Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego – są to choroby zapalne jelit, mogące powodować przewlekłe problemy jelitowe, w tym ból brzucha, krwawe stolce, biegunkę i utratę wagi;
• nadwrażliwość pokarmową IgG-zależną – niektóre pokarmy, choć zdrowe, mogą wywoływać przewlekłe dolegliwości, takie jak ból brzucha, wzdęcia lub zaparcia;
• przerost bakteryjny w jelicie cienkim (SIBO) – nadmierny rozwój bakterii w jelitach może prowadzić do różnych objawów, w tym do przewlekłych dolegliwości jelitowych.

IBS a częsty ból jelit

Jedną z częstszych przyczyn nawracającego bólu brzucha jest zespół jelita drażliwego (ang. irritable bowel syndrome, IBS). To przewlekłe schorzenie układu pokarmowego charakteryzuje się nawracającymi bólami brzucha oraz zmianą częstości wypróżnień i konsystencji stolców. Bóle brzucha w zespole jelita drażliwego są nietypowe, mogą występować w różnych miejscach i zmieniać swoje położenie. Warto zaznaczyć, że brak bólu brzucha jest wykluczającym czynnikiem w diagnozie zespołu jelita drażliwego. Ponadto wielu pacjentów z IBS doświadcza: 

• nawracających wzdęć, 
• uczucia parcia do oddania stolca, 
• pilnej potrzeby wypróżnienia, 
• uczucia niekompletnego wypróżnienia,
• zmian w częstotliwości wypróżnień.

Według najnowszych wytycznych zespół jelita drażliwego diagnozuje się głównie na podstawie objawów klinicznych, ponieważ brakuje odpowiednich testów potwierdzających. Badania diagnostyczne obejmują podstawowe testy laboratoryjne z krwi oraz inne badania wskazane przez lekarza prowadzącego. Leczenie zespołu jelita drażliwego polega na holistycznym podejściu do pacjenta – zwykle obejmuje zmiany w diecie, farmakoterapię oraz terapię psychologiczną.

IBD jako przyczyna przewlekłych problemów jelitowych

Choroba Leśniowskiego-Crohna (ang. Crohn’s disease, CD) i wrzodziejące zapalenie jelita grubego (ang. ulcerative colitis, UC) to dwie choroby zapalne jelit (ang. inflammatory bowel disease, IBD), które mogą prowadzić do przewlekłych problemów jelitowych. 

Według danych epidemiologicznych odnotowuje się wzrost zachorowalności na IBD, a jej szczyt przypada między 20. a 40. rokiem życia. Etiopatogeneza IBD nie została dotychczas w pełni wyjaśniona. Objawy mogą obejmować m.in. ból brzucha, krwawe stolce, biegunkę i utratę wagi. 

Diagnostyka IBD opiera się na kompleksowej analizie objawów klinicznych oraz wyników badań obrazowych i laboratoryjnych. Złotym standardem diagnostycznym jest badanie endoskopowe z pobraniem wycinka jelita do oceny histopatologicznej. Dodatkowe testy laboratoryjne, np. pomiar stężenia kalprotektyny w kale, mogą być pomocne, choć mają mniejsze znaczenie.

Nadwrażliwość pokarmowa IgG-zależna a przewlekły ból jelit

Dieta odgrywa kluczową rolę dla zdrowia jelit. Zarówno nieprawidłowe nawyki żywieniowe, jak i nieodpowiednio zbilansowany jadłospis mają negatywny wpływ na funkcjonowanie jelit oraz nasze ogólne samopoczucie. Spożywanie posiłków w pośpiechu, nadmierna konsumpcja napojów gazowanych, picie niewystarczającej ilości wody i częste jedzenie słodyczy mogą prowadzić do nawracającego bólu jelit. Produkty przetworzone mogą działać podrażniająco, co objawia się bólem jelit, wzdęciami lub problemami z wypróżnianiem. W przypadku osób z nadwrażliwością pokarmową IgG-zależną nawet zdrowa dieta może zawierać produkty, które regularnie nasilają dokuczliwe dolegliwości. 

Nadwrażliwość pokarmowa IgG-zależna to reakcja odpornościowa charakteryzująca się nadmierną produkcją przeciwciał IgG w odpowiedzi na spożycie określonych artykułów. Jej objawy pojawiają się z opóźnieniem, utrudniając identyfikację źródła problemu. Jeśli podejrzewasz, że Twoja dieta może być przyczyną przewlekłych problemów jelitowych, warto rozważyć wykonanie badania myfoodprofile. Każdy pacjent, który zrobi to badanie, wraz z wynikiem otrzyma spersonalizowany przewodniki dietetyczny, który zawiera nieocenione wskazówki ekspertów na temat sugerowanych zmian w diecie. 

Eliminacja z jadłospisu produktów wskazanych na podstawie badania myfoodprofile może przynieść ulgę w przypadku takich dolegliwości, jak bóle głowy, stawów czy nawracające bóle jelit. Dieta zdrowa dla jednej osoby niekoniecznie będzie odpowiednia dla drugiej. Dlatego ważne jest indywidualne podejście do żywienia i komponowania jadłospisu. 

Warto wiedzieć! Przewlekłe dolegliwości jelitowe mogą być też związane z alergią pokarmową lub nietolerancją pokarmową. Więcej na temat alergii, nietolerancji i nadwrażliwości przeczytasz tutaj. 

SIBO a nawracający ból jelit

SIBO, czyli przerost bakteryjny w jelicie cienkim (ang. small intestinal bacterial overgrowth), to kolejna przyczyna przewlekłych problemów jelitowych. Rozrost bakteryjny w tym obszarze jelita może prowadzić do różnorodnych dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Najczęstszym symptomem SIBO jest nadmierne wzdęcie brzucha. Oprócz tego pacjenci zgłaszają częsty ból jelit, nadmierną produkcję i wydalanie gazów, uczucie sytości oraz problemy z wypróżnianiem. 

Zaburzenia trawienia tłuszczów mogą prowadzić do biegunki tłuszczowej, utraty wagi oraz niedoboru witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Żaden z wymienionych objawów nie jest specyficzny jedynie dla SIBO, co może opóźnić diagnozę choroby. W diagnostyce SIBO stosowane są zwykle nieinwazyjne testy oddechowe. 

Przewlekłe problemy jelitowe – jakie badania wykonać?

Jeśli doświadczasz przewlekłych problemów jelitowych, skonsultuj się z lekarzem, który zleci odpowiednie badania. W trakcie ścieżki diagnostycznej zwykle wykonuje się podstawowe badania krwi, badania kału, badania obrazowe oraz kolonoskopię w celu wykluczenia ewentualnych zmian w jelicie grubym i końcowym odcinku jelita cienkiego. Jeśli wyniki badań są prawidłowe, warto zastanowić się, czy przyczyną nawracającego bólu jelit może być spożywany pokarm. Test do diagnostyki nadwrażliwości pokarmowej IgG-zależnej, np. myfoodprofile, służy do analizy indywidualnej reakcji organizmu na konkretne składniki pokarmowe. 

Podsumowanie

Przewlekłe problemy jelitowe mogą znacząco wpływać na jakość życia, ale istnieje wiele sposobów diagnostyki i leczenia tych dolegliwości. Pamiętaj, że zdrowe jelita są kluczowe dla dobrego samopoczucia, dlatego warto o nie dbać. Jeśli chcesz poznać indywidualne potrzeby żywieniowe swojego organizmu i dostosować do nich dietę, zastanów się nad wykonaniem badania myfoodprofile. 

Autor: Aleksandra Świgut, Dział Informacji Naukowej, EUROIMMUN Polska Sp. z o.o.