Chromosom Philadelphia

Chromosom Philadelphia (Filadelfia, Ph) – mutacja materiału genetycznego polegająca na przeniesieniu (translokacji) fragmentu chromosomu 22 na chromosom 9. Została opisana w 1960 roku przez Petera Nowella i Davida Hungerforda jako pierwsza tego typu zmiana materiału genetycznego, odpowiedzialna za proces nowotworowy. W procesie tym przeniesiony zostaje gen ABL, w którym zakodowana jest informacja o działaniu kinazy tyrozynowej, na gen BCR kodujący kinazę serynowo-treoninową. Chromosom Philadelphia ma zmienioną strukturę, przez co powstaje nieprawidłowe białko BCR- ABL mające wyłącznie aktywność kinazy tyrozynowej. Wskutek działania zmienionego białka dochodzi do szeregu nieprawidłowości w tym: zaburzeń przylegania komórek, zahamowania apoptozy, wzmożonego rozpadu białek hematopoezy, nieprawidłowego działania niektórych szlaków komórkowych. Mechanizmy te sprzyjają namnażaniu komórek nowotworowych. Czynnikiem pobudzającym powstanie chromosomu Filadelfia jest promieniowanie jonizujące. Występowanie chromosomu Ph stwierdza się u ponad 90% chorych na przewlekłą białaczkę szpikową, a także u części pacjentów z ostrą białaczką limfoblastyczną. Obecność mutacji wykrywa się w badaniu cytogenetycznym; można również oznaczyć gen BCR-ABL metodą FISH lub PCR. Leczenie białaczki związanej z obecnością chromosomu Philadelphia opiera się na zastosowaniu inhibitorów kinazy tyrozynowej, wśród których wyróżnia się imatynib (I rzut) dazatynib, nilotynib, (II rzut) oraz ponatynib (III rzut).