ChZS – choroba zwyrodnieniowa stawów
Choroba zwyrodnieniowa stawów, ChZS (z łac. arthrosis deformans) to dość powszechnie występująca w społeczeństwie choroba układu ruchu, obejmująca zespół zmian i objawów związanych przede wszystkim z uszkodzeniem chrząstki stawowej. Niegdyś uważano, że jest to wyłącznie przypadłość osób w podeszłym wieku z uwagi na zmiany w stawach zachodzące w procesie starzenia. Obecnie eksperci podkreślają, że ChZS rozpoznawana bywa u osób pomiędzy 4. a 5. dekadą życia. Jej leczeniem zajmuje się reumatolog, niekiedy we współpracy z ortopedą i fizjoterapeutą.
Poza wiekiem, czynnikami ryzyka ChZS są m.in.:
- nadmierna masa ciała,
- predyspozycje genetyczne,
- niedobór estrogenów,
- osłabienie siły mięśniowej,
- wzmożona gęstość kości,
- powtarzane przeciążenia,
- urazy,
- choroby towarzyszące (np. choroba Perthesa, zespół nadmiernej ruchomości stawów, hemochromatoza, dna moczanowa, zaburzenia czynności tarczycy, cukrzyca, osteoporoza, choroby z odkładaniem soli wapnia).
ChZS może zaatakować każdy ze stawów, lecz najczęściej zmiany patologiczne zajmują staw kolanowy, biodrowy, stawy palców rąk i stóp, stawy kręgosłupa. Objawy choroby zwyrodnieniowej stawów to przede wszystkim:
- ból w okolicy stawów,
- ograniczenie ruchomości stawów,
- sztywność stawów,
- trzeszczenia podczas ruchów,
- tkliwość palpacyjna stawu,
- wysięk w stawie,
- wrażenie tarcia o siebie powierzchni stawowych,
- poszerzenie i zniekształcenie obrysów kostnych stawu.
Lekarz ustala rozpoznanie ChZS na podstawie wywiadu medycznego, objawów i badań obrazowych. Tzw. złotym standardem jest badanie RTG stawów – na ChZS wskazują zwłaszcza zwężenie szpary stawowej, wyrośla kostne (osteofity), torbiele zwyrodnieniowe lub zagęszczenie kości położonej bezpośrednio pod chrząstką. Niekiedy specjalista poszerza diagnostykę o USG stawów, tomografię komputerową, rezonans magnetyczny. Nie ma badań laboratoryjnych, które pozwoliłyby rozpoznać ChZS. Leczenie dostosowywane jest do stopnia zaawansowania choroby.
