Ektopia

Ektopia (łac. ectopia, czyli ‘przemieszczenie’) to sytuacja, gdy tkanka lub narząd występuje w innym miejscu niż fizjologicznie. Dotyczy różnych grup komórek, które mogą lokalizować się w obrębie całego organizmu. Do najlepiej poznanych przykładów ektopii należą m.in.:

• endometrioza – nagromadzenie komórek błony śluzowej macicy, czyli endometrium, poza tym narządem. Ektopowa tkanka może występować w różnych miejscach w obrębie organizmu. Najczęściej jednak komórki endometrium lokalizują się w obrębie otrzewnej, więzadeł w rejonie miednicy, pęcherza moczowego, pochwy czy przewodu pokarmowego. Endometrioza może dotyczyć także jajnika. Wówczas zmiana przyjmuje postać torbieli wypełnionej ciemną masą, czyli „torbieli czekoladowej”. Objawy endometriozy zwykle zależą od lokalizacji ektopowych komórek. Mogą obejmować m.in. bolesne miesiączkowanie, ból podczas stosunków seksualnych, dolegliwości ze strony układu pokarmowego i moczowego, a także problemy z płodnością;
• ektopia szyjki macicy – przemieszczenie nabłonka walcowatego, który w warunkach prawidłowych wyścieła kanał szyjki macicy, na tarczę szyjki macicy, gdzie powinien występować nabłonek płaski. Taka zmiana jest widoczna jako żywoczerwony obszar wokół ujścia kanału szyjki macicy podczas badania ginekologicznego przez wziernik. Zwykle jednak nie daje żadnych objawów i nie wymaga leczenia;
• ciąża ektopowa, czyli pozamaciczna – zagnieżdżenie zarodka w innym miejscu niż macica. Najczęściej lokalizuje się w jajowodzie. Pęknięcie ciąży ektopowej jest stanem zagrażającym życiu kobiety. Dlatego, jeżeli pojawiają się objawy takie jak silny ból brzucha i plamienia, którym towarzyszy przyspieszona akcja serca, bladość skóry i nasilone pocenie się, należy jak najszybciej zgłosić się na ginekologiczną izbę przyjęć.

Ektopowe położenie może dotyczyć także innych narządów, np. jąder, nerek czy serca.