Endoskopia

Endoskopia (wywodzi się z greki od słów endo, co tłumaczy się jako ‘wewnątrz’ i skopia, scopeo, czyli ‘patrzę’) jest badaniem wykorzystywanym w diagnostyce wielu chorób, głównie układu pokarmowego i oddechowego. Pozwala także na jednoczesne leczenie wykrytych zmian. W zależności od sposobu przeprowadzania zabiegu i badanego miejsca można wyróżnić następujące rodzaje endoskopii:

• ezofagogastroduodenoskopia, (panendoskopia), czyli endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego – stosowana przy podejrzeniu zmian w obrębie przełyku, żołądka i bliższej części dwunastnicy;
• endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (ECPW) – umożliwia diagnostykę i leczenie zmian w obrębie dróg żółciowych oraz trzustki;
• endoskopia jelita cienkiego, którą można wykonać na dwa sposoby: z użyciem kapsułki połykanej przez pacjenta (kapsułkowa) i za pomocą specjalnego endoskopu wprowadzanego przez usta lub odbyt (enteroskopia);
• endoskopia jelita grubego (rektoskopia, rektosigmoidoskopia lub kolonoskopia) – wykorzystywana podczas diagnostyki zmian zlokalizowanych w odbytnicy, esicy i okrężnicy;
• bronchoskopia – pozwala na ocenę tchawicy i dużych oskrzeli oraz pobranie materiału do badania mikrobiologicznego, cytologicznego i histologicznego, takiego jak: popłuczyny oskrzelowe i oskrzelowo-pęcherzykowe (BAL), wymazy, biopsja węzłów chłonnych czy ściany oskrzeli.

Endoskopia pozwala na wykrycie zmian chorobowych w obrębie różnych części układu trawiennego, a także na precyzyjne pobranie wycinków do badania histopatologicznego. Daje także możliwość przeprowadzenia zabiegów naprawczych. Z tego powodu wskazania do wykonania endoskopii są szerokie i obejmują m.in.:

• nawracającą niestrawność, czyli dyspepsję;
• utrzymujące się objawy choroby refluksowej przełyku, zwłaszcza u chorych po 50. roku życia;
• ból w klatce piersiowej o nieustalonym pochodzeniu;
• krwawienie z przewodu pokarmowego, a także niedokrwistość z niedoboru żelaza, która może pojawiać się w przypadku utajonej utraty krwi;
• utrzymujące się lub nawracające wymioty;
• zaawansowaną marskość wątroby – możliwość oceny, czy występują powikłania w postaci żylaków przełyku i żołądka;
• podejrzenie choroby zapalnej jelit, głównie choroby Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego;
• podejrzenie nowotworu w obrębie przewodu pokarmowego, np. kolonoskopia w przypadku raka jelita grubego;
• usuwanie polipów i powierzchownych zmian nowotworowych;
• badania przesiewowe, np. kolonoskopia w celu poszukiwania stanów przedrakowych i raka jelita grubego u zdrowych osób w wieku 50-65 lat. Jeżeli ten nowotwór występował także u innych członków rodziny pacjenta, należy rozpocząć cykl badań już od 40. roku życia.