Antytrombina III, aktywność

Oznaczenie aktywności fizjologicznego inhibitora układu krzepnięcia – antytrombiny (AT). Badanie przeprowadza się w diagnostyce niedoborów wrodzonych i nabytych antytrombiny, między innymi w przebiegu choroby zakrzepowo-zatorowej. Antytrombina jest inhibitorem proteaz serynowych i pełni w organizmie przede wszystkim rolę antykoagulantu w układzie krzepnięcia. AT produkowana jest w wątrobie. Do czynników krzepnięcia unieczynnianych przez AT należą: trombina (IIa), IXa, Xa, XIa, XIIa. Połączenie AT i proteazy (aktywnego czynnika krzepnięcia) jest katalizowane przez heparynę i podobne do niej glikozoaminoglikany. Niedobór AT prowadzi do przedłużonej obecności w krążeniu aktywnych czynników krzepnięcia, co zwiększa ryzyko powstania zakrzepu w miejscach spełniających zasadę Virchowa. W niedoborze wrodzonym AT u heterozygot ryzyko wystąpienia choroby zakrzepowej jest zmienne, podczas gdy u większości homozygot wynosi 100%. Ryzyko wystąpienia zakrzepu zwiększa się 20 krotnie,  jeżeli niedoborowi AT towarzyszą dodatkowe nabyte czynniki prozakrzepowe (doustna antykoncepcja) i 5 krotnie,  jeżeli występują inne genetyczne czynnik predysponujące do choroby zakrzepowej (np. czynnik V Laiden). Pierwsze objawy wrodzonej choroby manifestują się zwykle w wieku kilkunastu lat, w 40% przypadków jako spontaniczna zakrzepica. W pozostałych 60% przypadków incydent zakrzepowy jest wyzwalany przez dodatkowe czynniki prozakrzepowe, jak: doustna antykoncepcja, operacja czy ciąża. Niedobór AT został podzielony na 2 typy: typ I – związany ze zmniejszonym poziomem AT o ponad 50% oraz typ II – związany z utratą funkcji, zwykle na skutek punktowej mutacji. Fizjologicznie obniżony poziom AT występuje u noworodków, u których stanowi 30-50% poziomu u dorosłych. Nabyty niedobór antykoagulantu związany jest z obniżeniem jego syntezy, zwiększeniem utraty i zużycia, między innymi w takich stanach jak: choroby wątroby, nerek, ciężkie zakażenia, zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC) oraz w wyniku stosowania leków, na przykład heparyny. U chorych z niedoborem AT najczęściej obserwuje się zakrzepicę żył głębokich kończyn dolnych, zator płuc, zakrzepy w ośrodkowym układzie nerwowym, zakrzepice żył nerkowych, wątrobowych i innych naczyń żylnych jamy brzusznej oraz zakrzepice tętnicze.

Heparyna.

Obniżenie aktywności: wrodzony niedobór (typ I, II), nabyty niedobór: ARDS (zespół ostrej niewydolności oddechowej), ciąża, ciężkie choroby wątroby, choroby nerek, przeszczep szpiku (choroba żylno-okluzyjna wątroby), sepsa, DIC (zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego), leki (heparyna, estrogeny/doustna antykoncepcja, asparaginaza).