Pomiar stężenia ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej (HCG) w surowicy, stosowany w potwierdzaniu i ocenie rozwoju ciąży; w rozpoznawaniu ciąży pozamacicznej i samoistnego poronienia; w diagnostyce powikłań ciąży: m.in. nadciśnienia tętniczego i przedwczesnego porodu; w diagnostyce i różnicowaniu złośliwych i łagodnych chorób trofoblastu, a także w diagnostyce niektórych chorób nowotworowych u kobiet i mężczyzn. Stężenie HCG odniesione do wieku ciążowego w I i II trymestrze stanowi jeden z parametrów uwzględnianych w przesiewowych badaniach prenatalnych w kierunku chromosomowych wad płodu. Ludzka gonadotropina kosmówkowa (HCG lub total beta HCG), obejmująca formę nienaruszoną HCG (dimeryczną) oraz wolną podjednostkę beta HCG, jest markerem wykorzystywanym w diagnozowaniu i monitorowaniu chorób trofoblastu (zaśniad groniasty, zaśniad inwazyjny, rak kosmówki, nabłoniak kosmówkowy złośliwy), różnicowaniu łagodnych (zaśniad groniasty, zaśniad inwazyjny) i złośliwych nowotworów trofoblastu (rak kosmówki, nabłoniak kosmówkowy złośliwy), diagnostyce i monitorowania wznowy nowotworów wytwarzających HCG: (germinalne nowotwory jąder i niektóre nowotwory nie trofoblastyczne). W przypadku wymienionych chorób dochodzi zwykle do wzrostu stosunku wolnej podjednostki beta HCG do HCG, a w niektórych przypadkach do wyłącznej produkcji wolnej podjednostki beta HCG. W ciąży postać dimeryczna HCG jest główną postacią oznaczaną w surowicy. Dynamika zmian stężenia HCG jest wskaźnikiem prawidłowości przebiegu ciąży i dobrostanu płodu. Ciąży pozamacicznej towarzyszy słabszy i przesunięty w czasie wzrost stężenia HCG, a poronieniu gwałtowny spadek. Na początku pierwszego trymestru ciąży objawy poronienia są poprzedzane spowolnieniem przyrostów HCG. Nieprawidłowe stężenia HCG w krwi ciężarnej wiążą się z aberracjami chromosomowymi płodu, co wykorzystano w biochemicznych, przesiewowych badaniach prenatalnych, szacujących ryzyko obciążenia płodu wadami chromosomowymi na podstawie parametrów krwi matki. W drugim trymestrze ocena ryzyka oparta jest na pomiarach stężenia HCG, wolnego estriolu i AFP w krwi oraz na parametrach morfologicznych płodu określonych ultrasonograficznie. Oceniane jest ryzyko obciążenia płodu trisomiami 21,18 i 13 oraz wadami morfologicznymi centralnego układu nerwowego płodu. HCG jest hormonem glikoproteinowym fizjologicznie obecnym we krwi i w moczu jednie w okresie ciąży. Wydzielana jest wtedy przez trofoblast i łożysko. Śladowe ilości HCG produkowane są u oby płci przez przysadkę. W stanach patologicznych HCG produkowana jest przez nowotwory trofoblastyczne lub wywodzące się z innych tkanek. Charakterystyczne dla hormonu właściwości biologiczne posiada wyłącznie forma dimeryczna HCG, złożona z podjednostek: alfa i beta i nazywana: HCG, beta HCG lub holo-HCG. Podjednostki alfa i beta krążą w surowicy również pojedynczo, przy czym podjednostka beta (fb-HCG lub b-HCG) jest charakterystyczna dla HCG, a podjednostka a wspólna z innymi hormonami glikoproteinowymi przysadki: LH, FSH i TSH. Proporcje pomiędzy formami HCG są zmienne i zależą od stanu fizjologicznego (np. etap ciąży) lub patologicznego (np. choroby trofoblastu, obciążenie płodu wadami genetycznymi).
Więcej