Clostridioides difficile, antygen GDH i toksyna A/B w kale

Diagnostyka chorobotwórczych (toksynotwórczych) szczepów Clostridium difficile. Clostridium difficile (C. difficiale) jest beztlenową, Gram-dodatnią laseczką przetrwalnikującą. Uważana była  za zarazek szpitalny wywołujący  zakażenia jelitowe u osób o florze jelitowej zmienionej przez antybiotykoterapie lub inne leki. W takiej grupie, wśród osób starszych,  śmiertelność w wyniku chorób związanych z C.difficiale, CZCD (ang. CDAD, Clostridium difficile-associated disease) sięga  25%. Na skutek wzrastającej lekooporności  zakażenia C. difficiale dotykają grup dotychczas uważanych za bezpieczne. Charakterystycznymi dla CZAD jednostkami chorobowymi są: biegunka poantybiotykowa  (AAD z ang. antibiotic-associated diarrhoea),15-25% przypadków; poantybiotykowe zapalenie okrężnicy (AAC z ang. antibiotic-associated colitis), 75% przypadków i rzekomobłoniaste zapalenie okrężnicy (PMC z ang. pseudomembranous colitis), 100% przypadków. Nosicielstwo C.difficile stwierdzane jest w: 3% populacji, ale w  20-40% chorych hospitalizowanych i 50-60% noworodków i niemowląt, u których spada do 3% po 1 roku życia. Najważniejszym czynnikiem ryzyka zakażenia C. difficile  jest antybiotykoterapia, zwłaszcza  antybiotykami o szerokim spektrum działania, znacząco niszczącymi prawidłową mikroflorę jelitową, na które C. difficile wykazuje oporność. W ok. 90% przypadków zachorowań na CZCD w wywiadzie stwierdzane jest stosowanie antybiotyków w okresie 1-8 tyg. przed wystąpieniem objawów. Najczęściej objawy występują między 5-10 dniem leczenia, ale mogą wystąpić już po  dniu leczenia i dopiero po 10 tygodniach od zakończenia leczenia. Obraz kliniczny obejmuje bardzo szeroki zakres intensywności objawów, od łagodnej biegunki do ciężkiego zapalenia jelita grubego z niedrożnością i okrężnicą olbrzymią. Najczęstszymi objawami są biegunka ze skurczowymi bólami brzucha, nieznacznie podwyższona temperatura ciała i leukocytoza. W teście, wykrywane są jednocześnie w kale metodą immunoenzymatyczną: antygen C. difficiale - dehydrogenaza glutaminianowa (GDH), o walorze markera przesiewowego i toksyny A (enterotoksyna) i B (cytotoksyna), potwierdzające obecność szczepu toksynotwórczego - chorobotwórczego (jedynie szczepy toksynotwórcze są chorobotwórcze). Wyniki niejednoznaczne powinny być potwierdzane testami bardziej czułymi (np. PCR).

Wyniki:

GDH dodatni, Toksyny A/B dodatni – obecność toksynotwórczego C. difficiale; GDH ujemny, Toksyny A/B ujemny – brak toksynotwórczego C. difficiale;  GDH dodatni, Toksyny A/B ujemny – konieczne potwierdzenie, np. met. PCR;  GDH ujemny, Toksyny A/B dodatni – próbka nieoznaczalna, konieczne powtórzenie badania w kolejnej próbce.