Gruźlica, badanie genetyczne, met. PCR

Oznaczenie techniką biologii molekularnej – PCR kwasu dezoksyrybonukleinowego prątka gruźlicy w materiale biologicznym. Mycobacterium tuberculosis, prątek gruźlicy,  jest czynnikiem etiologicznym gruźlicy u człowieka. Do zakażenia drobnoustrojem dochodzi drogą kropelkową podczas kontaktu z chorym w fazie zakaźnej. U człowieka zakażenie może przebiegać  w kilku wariantach: prątki gruźlicy mogą być wyeliminowane przez układ odpornościowy; mogą się namnażać i powodować objawową gruźlicę; zakażenie  może przejść w stan uśpienia i pozostać bezobjawowe. Po okresie uśpienia może dojść do reaktywacji zakażenia i namnażania bakterii. Gruźlica może dotykać: płuc, opon mózgowo-rdzeniowych, kości i stawów (m.in. choroba Potta), układu moczowo-płciowego, układu pokarmowego, węzłów chłonnych i skóry. W rzadkich przypadkach może również przebiegać wielonarządowo, m.in. u dzieci poniżej 5 roku życia. Objawy gruźlicy zależą od umiejscowienia zakażenia. Do zakażenia osoby z prawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym  konieczna jest długa ekspozycja na prątki. Obniżenie odporności spowodowane  AIDS lub leczeniem immunosupresyjnym i choroby przewlekłe, jak cukrzyca,  są czynnikiem ryzyka objawowej gruźlicy. Gruźlica stanowi istotny problem zdrowotny o zasięgu ogólnoświatowym. Obserwuje się coraz częstsze występowanie szczepów lekoopornych prątków, w tym szczepów wielolekoopornych – MDR-TB (z ang. multidrug resistant tuberculosis).  Badanie przeprowadzane jest techniką biologii molekularnej – PCR (z ang. reakcja łańcuchowa polimerazy), polegającą na wykrywaniu materiału genetycznego prątków w badanym materiale. Test można wykonywać tylko u chorych, którzy nie byli leczeni przeciw gruźlicy w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Ograniczenie wynika z możliwości przetrwania DNA prątka w drogach oddechowych i innych płynach ustrojowych przez kilka miesięcy, mimo nieobecności prątków. Badanie PCR odgrywa istotną rolę w diagnostyce gruźlicy poza płucnej, np. opon mózgowo-rdzeniowych czy osierdzia, ze względu na ograniczone możliwości tradycyjnych metod w tych przypadkach. Test powinien być traktowany jako uzupełnienie diagnostyki innymi metodami laboratoryjnymi.

Inhibitory amplifikacji w wydzielinach z dróg oddechowych. Wynik ujemny wymaga ostrożnej interpretacji.

Wynik dodatni: obecność materiału genetycznego M.tuberculosis . U chorych leczonych przeciwgruźliczo przez ostatnich 12 miesięcy, DNA może być wykrywane przez kilka miesięcy po zakończeniu terapii, mimo nieobecności prątków.