Limfocyty CD20+/CD19+/CD45+ (monitorowanie terapii rituximab)

Test przeznaczony jest do określania liczby limfocytów B o fenotypie CD45+, CD19+ i CD20, przydatnym w monitorowaniu przebiegu terapii lekiem immunosupresyjnym i onkologicznym – Rytuksymab (Rituximab).  Immunofenotyp: CD45+, CD19+ i CD20+ obejmujący powierzchniowe markery różnicowania leukocytów, CD (ang. cluster of differentiation), charakterystyczny jest dla limfocytów B. Antygen CD45, określny jako wspólny antygen leukocytów (LCA), obecny jest na powierzchni wszystkich komórek krwiotwórczych i ich komórek progenitorowych z wyjątkiem erytrocytów (czerwonych krwinek) i płytek krwi; antygen CD19 występuje na komórkach linii B od najwcześniejszych rozpoznawalnych komórek linii, choć zanika podczas przechodzenia blastów w wyspecjalizowane komórki plazmatyczne. Przezbłonowy antygen CD20 (nieglikozylowana fosfoproteina), pojawia się na limfocytach pre-B.  Liczba jego cząsteczek wzrasta następnie w prawidłowych, dojrzałych, limfocytach B: antygenowo naiwnych i komórkach pamięci i pozostaje bez zmian  na zmienionych nowotworowo komórkach B (> 95 % przypadków wszystkich chłoniaków nieziarniczych, NHL, ang. non-Hodgkin's lymphoma z komórek limfocytów B). Jego ekspresja spada  w prawidłowych plazmoblastach i radykalnie w komórkach plazmatycznych. Antygenu CD 20 pozbawione są hematopoetyczne komórki pnia, wczesne limfocyty pro-B i prawidłowe komórki innych tkanek. Od zatwierdzenia przez FDA w 1997 r., monoklonalne przeciwciała anty-CD20 są z powodzeniem stosowane w leczeniu chłoniaka komórek B, chorób zapalnych (np. RZS) i autoimmunologicznych. Rozpoznający CD20 Rytuksymab (Rituximab) jest chimerycznym, ludzko-mysim, przeciwciałem monoklonalnym, wytwarzanym przy zastosowaniu metod inżynierii genetycznej, wykazującym aktywność przeciwnowotworową oraz immunosupresyjną. Stosowany jest w leczeniu chłoniaków nieziarniczych, przewlekłej białaczki limfocytowej, reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), pęcherzycy zwykłej oraz w terapii ziarnikowatości z zapaleniem naczyń i mikroskopowym zapaleniem naczyń. Rytuksymab wiąże się swoiście z antygenem CD20. Kompleks CD 20-Rytuksymab pozostaje na powierzchni komórki, doprowadzając do jej lizy na drodze mechanizmów: zależnych od dopełniacza via C1q (CDC); związanych z cytotoksycznością komórkową zależną od przeciwciał (ADCC) via receptory Fcy oraz na drodze apoptozy. Ze względu na brak CD20 na wczesnych komórkach macierzystych limfocytów B, populacja limfocytów B może zostać odbudowana po zakończeniu terapii. U chorych leczonych z powodu chorób układu krwiotwórczego, czy reumatoidalnego zapalenia stawów, wzrost liczby limfocytów B rozpoczyna się w ciągu 6 mies., powracając do wartości prawidłowych zwykle w ciągu 12-18 mies. od zakończenia leczenia. U małego odsetka występuje przedłużający spadek liczby obwodowych limfocytów B przez 2 lata lub dłużej.