Panel pasożytów układu pokarmowego, 9 patogenów, met. Real-Time PCR, jakościowo

Diagnostyka infestacji pasożytniczych przewodu pokarmowego na podstawie identyfikacji  w kale materiału genetycznego metodą Real-Time PCR. Uwzględnia: węgorki – Strongyloides spp.; tęgoryjce – Ancylostoma spp. i  Necator americanus; glisty – Ascaris spp.; włosogłówki – Trichuris trichiura; owsika – Enterobius vermicularis; tasiemce:  Hymenolepis spp. i Taenia spp. oraz pierwotniaki – mikrosporydia; Enterocytozoon spp/ Encephalitozoon spp.
Infestacje układu pokarmowego przez endopasożyty: nicienie, płazińce lub pierwotniaki są rozpowszechnione na całym świecie, we wszystkich grupach wiekowych. WHO szacuje, że pasożytniczymi zakażeniami jelitowymi dotkniętych jest 3,5 miliarda osób, w tym objawowymi 450 milionów. Globalnie, w roku 1999, nicieniami żołądkowo-jelitowymi Ascaris lumbricoides zarażonych było 1,4 mld. osób; włosogłówką Trichuris trichiura 1,0 mld., a tęgoryjcem i nekatorem (Ancylostoma duodenale i Necator americanus) 1,4 mld. osób.  Liczba zgonów wywołanych przez pasożyty przewodu pokarmowego szacowano globalnie na 200 000. Parazytozy o przebiegu bezobjawowym prowadzą do stopniowego wyniszczenia organizmu. W przypadku niektórych infestacji dolegliwości mogą pojawiać się cyklicznie lub nieregularnie. Ze względu na brak specyficzności objawów, chorzy często nie wiążą objawów choroby z obecnością pasożytów. Ciężkim parazytozom towarzyszyć może ból brzucha, biegunka, wypadanie odbytnicy, a nawet opóźnienie rozwoju fizycznego.
Węgorki – rodzaj Strongyloides spp.
Ludzi zarażają dwa gatunki węgorków rodzaju Strongyloides spp.: S. stercoralis i S. fuelleborni. S. stercoralis występuje w regionach tropikalnych i subtropikalnych. S. fuelleborni w tropikalnej Afryce i Nowej Gwinei. Liczba zarażonych (raczej niedoszacowana) oceniana jest na 200 mln. U osób zdrowych zarażenie Strongyloides przebiega ze słabymi objawami, powodując niekiedy stan nieodżywienia. U osób z obniżoną odpornością (terapia sterydami lub supresja po przeszczepie)  może dochodzić do rozsianej strongyloidozy, w której robaki, szczególnie larwy, przemieszczają się poza granice jelita do innych narządów, przyczyniając się do śmierci.
Tęgoryjce – rodzaj Ancylostoma spp.
Tęgoryjce gatunków: A. duodenale, A. braziliense, A. caninum i A. ceylanicum są nicieniami przenoszonymi bezpośrednio z zakażonej gleby lub przez kontakt ze zwierzętami domowymi i gryzoniami. Obecne są na terenach miejskich i wiejskich. A. duodenale – tęgoryjec dwunastniczy jest najczęstszą infekcją pasożytniczą w krajach o słabym dostępie do odpowiedniej wody, złych warunkach sanitarnych i braku higieny. Wraz z nekatorem, Necator americanus, wywołuje chorobę tęgoryjcową o charakterze układowym, ze stadium wędrującej larwy skórnej. Przewlekłe infestacje jelitowe przebiegają z objawami żołądkowo-jelitowymi, anemią (niedokrwistością z niedoboru żelaza) oraz upośledzeniem fizycznym i poznawczym. U części zarażonych obserwuje się objawy płucne powodowane przez migrację larw. Gatunki Ancylostoma spp. mogą wywoływać pełzające wysypki skórne, określane jako larwa skórna wędrująca, CLM (ang. cutaneous larva migrans). Penetracja skóry przez larwy wspomagana jest przez wytwarzane przez nie enzymy. N. americanus wytwarza proteazy, rozkładające kolagen i elastynę tkanki łącznej.  Ancylostoma spp. hialuronidazę, osłabiającą  integralność skóry właściwej. Utrata krwi u osób masywnie zarażonych może osiągnąć do 9,0 ml/dzień.
Rodzaj Ascaris spp.
Glisty rodzaju Ascaris spp., w tym najpowszechniejsza u ludzi A. lumbricoides, wywołują glistnicę. Pasożyty przenoszone są przez glebę i wodę. Glistnica może być bezobjawowa, powodując jedynie niedożywienie i zahamowanie wzrostu lub objawiać się bólem brzucha, nudnościami, wymiotami, wzdęciami i biegunką. Ascaris spp atakuje dzieci i dorosłych, głównie w obszarach tropikalnych i subtropikalnych o złych warunkach sanitarnych oraz w regionach, w których ludzkie odchody są stosowane jako nawóz. W rejonach nieendemicznych ryzyko zarażenia jest związane z migracją i podróżami. Globalnie, glistnica powoduje ok. 60 000 tys. zgonów rocznie.
Trichuris trichiura – włosogłówka Włosogłówka ludzka, T. trichiura, to nicień wywołujący trichuriozę u ludzi. Zasiedla głównie dystalne części jelita grubego. Larwy pasożyta przemieszczają się do kątnicy, penetrują błonę śluzową i osiągają wiek dorosły. Trichurioza obok glistnicy i infestacji tęgoryjcem, jest jedną z trzech infestacji robakami przenoszonymi przez glebę, wiązaną głównie z regionami zaniedbanymi pod względem higieny. Najczęstszą przyczyną trichuriozy jest spożycie jaj znajdujących się w glebie, zwłaszcza regionach wykorzystywania odchodów ludzkich jako nawozu. Istnieją sugestie o możliwości nabywania wraz z wiekiem częściowej odporności na zarażenie.
Enterobius vermicularis – owsik Owsik jest nicieniem najpowszechniej zarażającym w skali globu. Ludzie są jego jedynym naturalnym żywicielem. Zarażenie owsikiem występuje zwykle u dzieci, a zarażeniu poprzez kontakt ulegają zwykle wszyscy członkowie grupy (np. w przedszkolu czy rodzinie). Owsiki są maleńkie, nitkowate i białawe. Większość infekcji jest bezobjawowa. Wskaźnik wyleczeń jest wysoki choć nawroty są powszechne.
Tasiemce Hymenolepis spp.
Do tasiemców rodzaju Hymenolepis spp. należą gatunki wywołujące tzw. hymenolepiozę, jedną z najczęstszych zoonoz pasożytniczych w krajach rozwijających się. Najważniejszymi gatunkami są: H. nana (tasiemiec karłowaty) i H. diminuta (tasiemiec szczurzy). H. nana jest częsty u ludzi i nie potrzebuje żywiciela pośredniego, a zarażenie odbywa się drogą fekalno-oralną lub przez zanieczyszczony pokarm lub wodę. H.  diminuta jest pasożytem szczurów, rzadko zaraża ludzi. Po zarażenie tasiemce przyczepiają się do ścian jelita cienkiego, co może prowadzić do uszkodzenia błony śluzowej i zaburzeń wchłaniania.
Tasiemce Taenia spp.
Tasiemce rodzaju Taenia spp. o złożonych cyklach życiowych, zarażają zwierzęta i ludzi. U ludzi choroby wywołują T.solium (tasiemiec wieprzowy, uzbrojony) i  T.  saginata (tasiemiec nieuzbrojony, wołowy). T. solium i T. saginata mają zasięg globalny, lecz najwyższą częstość występowania stwierdza się na obszarach o słabym dostępie do czystej wody i warunkach sanitarnych oraz na obszarach, w których spożywa się surowe lub niedogotowane mięso. Zarażenie dorosłym tasiemcem jest najczęściej bezobjawowe lub powoduje łagodne objawy, jak świąd odbytu, łagodny ból brzucha nudności, zmianę apetytu (zgłaszano zarówno wzrost, jak i spadek), osłabienie, utratę wagi, a rzadziej ból głowy, zaparcia, zawroty głowy i biegunkę. Dzieci bywają silniej objawowe niż dorośli. Rzadko dochodzi do poważniejszych powikłań.
Mikrosporydia Enterocytozoon spp/ Encephalitozoon spp.
Mikrosporydia to grupa oportunistycznych jednokomórkowych pasożytów wewnątrzkomórkowych, spokrewnionych z grzybami, wytwarzających zarodniki mogące przetrwać poza komórką gospodarza. Są niezdolne do podejmowania aktywnych procesów metabolicznych poza/bez komórki gospodarza. Problem infestacji oportunistycznymi mikrosporydiami rodzaju Enterocytozoon spp. został dostrzeżony w latach 80. XX w. wraz z pandemią AIDS.  E. bieneusi, gatunek najczęściej atakujący ludzi,  odpowiada za choroby jelit u osób z obniżoną odpornością (biegunki oportunistyczne) i u osób zdrowych. Zaraża szeroką gamę żywicieli od zwierząt dzikich po domowe, powodując  ogniska przypadków.
W obrębie rodzaju Encephalitozoon spp. opisano trzy gatunki: E. cuniculi, E.  hellem i E. intestinalis atakujące ptaki i ssaki, łącznie z naczelnymi. Dzikie zwierzęta, przechodzące infekcję na ogół bezobjawowo, stanowią rezerwuar pasożyta, wpływając na jego ciągłą obecność w środowisku. Ludzie najczęściej zarażają się E. intestinalis. Szczególnie, zagrożone są osoby z obniżoną odpornością.