Paracetamol, ilościowo

Oznaczenie stężenia paracetamolu w surowicy krwi żylnej. Paracetamol (nazwa międzynarodowa: paracetamol, USA: acetaminofen; nazwy handlowe (wybrane): APAP, Calpol, Codipar, Efferalgan, Panadol, Paracetamol, Coldrex, Fervex, Gripex, Saridon) jest lekiem wykazującym właściwości przeciwbólowe – stosowanym w bólach słabych i umiarkowanych, przeciwgorączkowe i bardzo słabe przeciwzapalne. Prawidłowo dawkowany jest lekiem bezpiecznym i skutecznym. W przypadku przedawkowania powoduje ciężkie toksyczne uszkodzenie wątroby, prowadzącego do śmierci, a rzadziej uszkodzenie nerek. Za toksyczny efekt paracetamolu odpowiedzialny jest aktywny metabolit powstający w wyniku działania cytochromu P450. Paracetamol w normalnych dawkach metabolizowany jest do glukuronidu – 50-60% i siarczanu – ok. 30%, a tylko 10% ulega przemianom przez cytochrom P450. Powstający toksyczny metabolit jest neutralizowany w komórce przez połączenie  z glutationem. W przypadku przedawkowania dochodzi do wysycenia głównych szlaków metabolicznych i zwiększenia udziału szlaku angażującego cytochrom. Powstający wtedy w dużej ilości toksyczny metabolit wyczerpuje zapasy glutationu w komórkach wątroby, a następnie reaguje z pewnymi makrocząsteczkami komórki, prowadząc do jej śmierci. Pierwsze objawy przedawkowania są nieswoiste i obejmują nudności, wymioty i dyskomfort brzuszny, po 24-36 godzinach od przyjęcia toksycznej dawki pojawia się martwica wątroby, a najcięższe objawy występują po 72-96 godzinach. W przypadku oceny toksyczności dawki na podstawie oznaczeń stężenia paracetamolu w krwi, ważna jest znajomość czasu, który upłynął od zażycia leku. Możliwe jest wtedy prawidłowa ocena toksyczności dawki i decyzja o podaniu odtrutki. Do oceny toksyczności  podanej dawki paracetamolu wykorzystuje się odpowiednie nomogramy. Oznaczenie stężenia w krwi powinno być wykonywane po 4 godzinach, co odpowiada czasowi całkowitego wchłonięcia leku. U osób, które  przyjęły lek o przedłużonym działaniu, należy wykonywać seryjne oznaczenia, np. co 2 godziny, gdyż maksymalne stężenia w krwi zostanie osiągnięte odpowiednio później. W przypadku osób długotrwale zażywających paracetamol, nadużywających alkoholu, niedożywionych, zażywających leki indukujące enzymy mikrosomalne, np. leki przeciwdrgawkowe, konieczna jest szczególna uwaga, ze względu na inną podatność na toksyczne działanie leku. Badanie polega na oznaczeniu stężenia paracetamolu w surowicy krwi żylnej.

Wzrost stężenia leku: przedawkowanie, równoległe stosowanie kwasu acetylosalicylowego.

Interferencje w metodach spektroskopowych.