P/c. p. atypowym antygenom cytoplazmy neutrofilów ANCA (aANCA) met. IIF

Autoprzeciwciała ANCA (ang. antineutrophil cytoplasmic antibodies) – autoprzeciwciała antycytoplazmatyczne, rozpoznają antygeny prawidłowych neutrofilów (granulocytów obojętnochłonnych), prowadząc do autoimmunologicznego (autoimmunizacyjnego)  zapalenia naczyń, skutkującego zwężaniem i zamykaniem naczyń. Obraz kliniczny patologii jest zróżnicowany, zależnie od rodzaju dotkniętych zapaleniem naczyń krwionośnych. W teście immunofluorescencji, na podstawie  umiejscowienia w komórce rozpoznawanych przez ANCA antygenów, wyróżnia się  pANCA (ang. perinuclear ANCA) dające  świecenie  okołojądrowe i cANCA (ang. cytoplasmic ANCA), charakteryzuje się świeceniem w obrębie cytoplazmy. Poza diagnostyką, typowaniem  i monitorowaniem autoimmunologicznego zapalenia naczyń, identyfikacja ANCA pomocna jest  w diagnostyce niektórych nieswoistych zapaleń jelit, IBD (ang. inflammatory bowel disease): różnicowaniu  wrzodziejącego zapalenie jelita grubego (częściej związanego z ANCA) i choroby Leśniowskiego-Crohna oraz w diagnostyce autoimmunizacyjnych chorób wątroby (głównie pierwotnego, stwardniającego, zapalenia dróg żółciowych (PSC). Wśród rodzajów autoimmunizacyjnego zapalenia naczyń wyróżniane są: GPA (ang. granulomatosis with polyangiitis), ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń (choroba Wegenera), dotyczącea naczyń krwionośnych płuc i/lub zatok, rzadziej nosa, tchawicy lub nerki; MPA (ang. microscopic polyangiitis), mikroskopowe zapalenie naczyń atakujące m.in. płuca, nerki, nerwy, skórę i stawy;  EGPA (ang. eosinophilic granulomatosis with polyangiitis), ziarniniakowatość eozynofilowa z zapaleniem naczyń, atakująca  naczynia krwionośne w płucach i/lub zatokach, ale także żołądks i jelit, skóry, serca i układu nerwowego; PAN (ang. polyarteritis nodosa), guzkowe zapalenie tętnic, układowe martwicze zapalenie średnich i małych naczyń, bez zajęcia kłębuszków nerkowych. Ponadto wykazano związek ANCA z układowymi chorobami tkanki łącznej, a także przewlekłymi, zapalnymi chorobami jelit i wątroby. Antygenami dla ANCA są najczęściej enzymy ziarnistości azurofilnych neutrofili (obecnych również w monocytach i komórkach śródbłonka). Najczęściej ANCA reagują z: PR3, MPO, laktoferyną, katepsyną G, elastazą, lizozymem, białkiem BPI, CP37, alfa-enlozaą i beta-glukoronidazą. Reakcja może dotyczyć również antygenów błony jądrowej: łańcucha 5 tubuliny beta (TBB5) oraz  jądra granulocytów – histonowego i niehistonowego białka chromosomalnego (HMG1, HMG2 i H10).
Test wykonany metodą immunofluorescencji pośredniej pozwala na stwierdzenie obecności przeciwciał ANCA oraz na ocenę miana, w przypadku miana ≥ 10. Zgodnie ze schematem przyjętym w laboratorium DIAGNOSTYKA S.A. przeciwciała przeciwko atypowym antygenom cytoplazmy neutrofilów (określone jako aANCA) definiowane są jako przeciwciała dające wzór świecenia dla granulocytów utrwalonych etanolem, dla których reakcja dotyczy przestrzeni okołojądrowej, przy jednoczesnym braku reakcji na granulocytach utrwalanych formaliną.