Profil leków uspokajająco-nasennych w moczu

Badanie wykonywane przy przedawkowaniu lub ostrym zatruciu lekami uspokajająco-nasennymi (przeciwlękowymi).  Leki uspokajająco-nasenne (przeciwlękowe) obejmują przede wszystkim grupę pochodnych benzodiazepin (anksjolityków), działających na przekaźnictwo impulsów nerwowych w ośrodkowym układzie nerwowym. Stanowią jedną z częściej stosowanych grup preparatów i w konsekwencji częstą przyczynę ostrych zatruć. Wszystkie pochodne benzodiazepin charakteryzuje wysoki indeks terapeutyczny i duża skuteczność działania. Jednak w trakcie przedłużonego stosowania może dojść do rozwoju tolerancji i uzależnienia. Obecnie wyróżnia się 3 grupy pochodnych: 1,4-benzodiazepiny, 1,5-benzodiazepiny i triazolo benzodiazepiny. Pochodne benzodiazepin charakteryzuje duża lipofilność, szybkie wchłanianie z przewodu pokarmowego (dostępność biologiczna 70-100%). Do środków nasennych zaliczane są również niebenzodiazepinowe leki nasenne – agoniści receptora benzodiazepinowego tj. zolpidem czy zopiklon. Po konsultacjach lekarskich do profilu leków uspokajająco-nasennych, badanych w kierunku przedawkowania zaliczono pochodne benzodiazepin oraz inne leki niebenzodiazepinowe (oznaczane w kierunku ostrych zatruć): alprazolam (t1/2=11-14 h, krótkodziałająca), klonazepam (t1/2=20-40 h, długodziałająca), diazepamu (t1/2=20-40 h, długodziałająca), zolpidem (t1/2=1-3 h, krótkodziałająca). Mocz do badania przyjmowany jest na zlecenie lekarskie zawierające informacje o czasie, który upłynął od zatrucia, rodzaju i dawce leku i ogólnym stanie badanego. Oznaczenie wykonywane jest metodą chromatografii cieczowej HPLC. Badanie ma charakter przesiewowy, jakościowy.