Stosunek limfocytów CD4/CD8

Oznaczenie ilość komórek CD4+ w próbce krwi. Badanie wykorzystywane jest w ocenie układu odpornościowego chorych na rozpoznane zakażenie HIV. Na poziomie komórkowym, zakażenie wirusem HIV, przeniesionym drogą płciową, przez krew i produkty krwi lub w okresie okołoporodowym,  rozpoczyna się od wniknięcia wirusa do komórek odpornościowych zakażonego. Receptorem komórkowym dla HIV jest antygen CD4 występujący na limfocytach T CD4+ , monocytach, makrofagach i komórkach dendrytycznych. Wirus wiąże się z fragmentem antygenu CD4 przez  glikoproteinę 120 (gp120),  a za jego fuzję z powierzchnią komórki i wniknięcie (internalizację) do wnętrza komórki odpowiada wirusowa glikoproteina 41 (gp41) i komórkowy koreceptor  (CCR5 lub CXCR4) dla chemokin. W wyniku zakażenia komórek CD4+ wirusem dochodzi z czasem do zaburzenia funkcji i eliminacji tych komórek. Liczba limfocytów T CD4+ odzwierciedla stan układu odpornościowego oraz stadium choroby i jest wiarygodnym wskaźnikiem ryzyka rozwoju zakażenia oportunistycznego. Spadek liczby limfocytów T CD4+ pomimo leczenia zakażenia HIV, może być wskazaniem do zmiany terapii przeciwwirusowej i wprowadzenia profilaktyki zakażeń oportunistycznych. W przypadku skutecznego leczenia HIV dochodzi do zahamowania spadku ilości limfocytów T CD4+, a nawet ich wzrostu. Zgodnie z wytycznymi, przy spadku liczby limfocytów CD4 poniżej 200 komórek/ul u bezobjawowego  chorego zakażonego HIV, należy wdrożyć leczenie zapobiegające zakażeniu oportunistycznemu. W USA  obniżenie liczby limfocytów CD4 poniżej 200 komórek/ul krwi uznawane jest za rozpoznanie AIDS, nawet jeżeli nie towarzyszą mu inne objawy. Badanie przeprowadza się łącznie z oznaczeniem ilości kopii wirusa, tuż po rozpoznaniu zakażenia HIV,  dla ustalenia poziomu podstawowego, z którym  będą porównywane kolejne wyniki.  Następne  badania wykonywane są po 2 do 8 tygodni po rozpoczęciu lub zmianie leczenia  i dalej, w regularnych odstępach, co 3 do 4 miesięcy. Prawidłowo, liczba komórek T CD4+ w krwi wynosi 500-2000 komórek/ul. Po serokonwersji w zakażeniu  HIV ilość komórek T CD4+ ma tendencję do spadku,  średnio do poziomu 700 komórek/ul , a następnie ulega dalszemu, stopniowemu obniżeniu (u chorego nieleczonego). Liczba komórek CD4 może wahać się  niezależnie od stanu choroby i dlatego należy analizować tendencję zmian w dłuższym czasie. Liczba limfocytów wykazuje rytm dobowy, z niższymi wartościami rano i może okresowo spadać w przebiegu ostrej,  współistniejącej infekcji, np. grypy.

Obniżenie: zakażenie HIV, ostre zakażenie, chemioterapia.