Trójcykliczne antydepresanty w surowicy, ilościowo

Oznaczenie stężenia trójcyklicznych leków antydepresyjnych w krwi żylnej. Trójcykliczne antydepresanty, m.in.: amitryptylina, dezypramina, dibenzepina, doksepina, imipramina, klomipramina, opipramol są grupą związków o charakterystycznej strukturze chemicznej, stosowanych m.in. w leczeniu depresji. Są łatwo przyswajalne z przewodu pokarmowego i ulegają efektowi pierwszego przejścia w wątrobie, co wpływa na ich biodostępność. W znacznym stopniu, w ponad 90%, wiążą się z białkami osocza. Maksymalne stężenie w osoczu osiągają po 2 do 12 godzinach po podaniu doustnym. Metabolizm trójcyklicznych antydepresantów związany jest z cytochromami CyP: 2C19, 2D6, 3A4 i procesami N-demetylacji, hydroksylacji i wiązania z glukuronidem (UGT). Po podaniu doustnym aminy trzeciorzędowe: amitryptylina, imipramina, doksepina ulegają przemianom do odpowiednich amin drugorzędowych: nortryptyliny, dezypraminy i nordoksepiny. Obie grupy mają jednakową aktywność farmakologiczną. Aminy drugorzędowe kumulują się do stężenia porównywalnego dla pierwotnego związku, choć może ono podlegać wahaniom. Średni czas półtrwania wynosi: doksepiny 17 godzin,  nordoksepiny 51 godzin; amitryptyliny 19 godzin, nortryptyliny 20-100 godzin. Trójcykliczne antydepresanty wykazują dobrą, liniową korelację między efektem terapeutycznym i stężeniem w surowicy (z wyjątkiem nortryptyliny). Przekroczenie optymalnego stężenia leku w krwi powoduje wystąpienie objawów zatrucia, m.in.: suchości w ustach i pocenia. W poważniejszych zatruciach pojawia się blok węzła przedsionkowo-komorowego. Ciężkość zatrucia koreluje ze stężeniem leku w surowicy. Test obejmuje oznaczenie w krwi stężenia trójcyklicznych antydepresantów z uwzględnieniem stężenie metabolitów. Badanie wykonuje się w celu ustalenia prawidłowego dawkowania leków i przy podejrzeniu zatrucia.

Wzrost stężenia leku: przedawkowanie, równoległe stosowanie leków, jak m.in.: cymetydyna, chloramfenikol, haloperidol, fenotiazyna, perfenzyna;

Obniżenie stężenia: nieprawidłowe dawkowanie leku.

Leki nasenne.