Wskaźnik wapń * fosfor

Iloczyn wapniowo-fosforanowy –  ocena ryzyka powikłań w przewlekłej chorobie nerek i u chorych dializowanych. Parametr obliczany z wartości stężeń wapnia całkowitego i fosforu nieorganicznego, stosowany w diagnostyce zmian gospodarki wapniowo-fosforanowej. Na wartość parametru mają wpływ czynniki zmieniające stężenia obydwu składników (porównaj:  oznaczenia obu parametrów). Wyznaczenie iloczynu znajduje między innymi zastosowanie w ocenie ryzyka: zgonu chorych dializowanych i powstawania zwapnień w tkankach miękkich – sercu, spojówkach, naczyniach krwionośnych, tkankach okołostawowych. Wyznaczenie iloczynu stężenia wapnia i fosforu stosowane jest w diagnostyce hiperfosfatemii, szczególnie u chorych z przewlekłą chorobą nerek (PChN). Docelowa wartość iloczynu stężenia wapnia i  fosforu (Ca x P) osocza, jako parametru gospodarki wapniowo-fosforanowej u chorych dializowanych,  powinna być mniejsza niż < 4,4 mmol2/l2 (<55 mg2/dl2).

Hemoliza, zbyt późne oddzielenie surowicy, hiperlipidemia, stężenie albuminy, czas założenia stazy.

Wzrost iloczynu: fizjologicznie u noworodków i niemowląt, niewydolność nerek (ostra i przewlekła), niedoczynność przytarczyc, urazy z uszkodzeniem tkanek, głodzenie, kwasica cukrzycowa, przerzuty nowotworowe do kości, nowotwory kości, zwiększona podaż w diecie, nadmiar witaminy D3, pierwotna nadczynność przytarczyc, dializoterapia, przedawkowanie witaminy A, zespół  Milk-alkali - chorzy przyjmujący węglan wapnia z powodu wrzodów i pijący duże ilości mleka, diuretyki tiazydowe, nadczynność tarczycy, sarkoidoza, choroba Addisona, rodzinna hipokalcuryczna hiperkalcemia;

Obniżone wartości: niedobór witaminy D  zaburzenia jej metabolizmu, zaburzenia wchłaniania (np. celiakia), niedoczynność przytarczyc, rzekoma niedoczynność przytarczyc (oporność na PTH), przewlekłe niewydolność nerek, ostre zapalenie trzustki, osteoblastyczne przerzuty nowotworowe do kości, terapia glikokortykoidami, furosemid, leki przeciwpadaczkowe  (fenytoina, fenobarbital, prymidon, karbamazepina), nadczynność nadnerczy, leczenie białaczki, niedożywienie, głodzenie, oparzenia, biegunki, zasadowica oddechowa, niedostateczna podaż fosforanów, niewydolność wątroby, stan abstynencji u alkoholików, diuretyki, nadczynność przytarczyc, niedobór magnezu, zespół Fanconiego.