Antykoncepcja - spirala. Czy przed jej założeniem należy wykonać dodatkowe badania?

W obecnych czasach dostępność do różnorodnych form antykoncepcji nie stanowi problemu. Idealnie dobrana antykoncepcja powinna być wygodna, , skuteczna, pozbawiona efektów ubocznych i tania. Do bardzo popularnych form zabezpieczenia przed ciążą należy spirala. O tym, czym jest spirala antykoncepcyjna, jak działa, jakie są zalety i wady jej stosowania oraz jaka jest jej skuteczność w zapobieganiu ciąży, przeczytasz w poniższym artykule.

Co to jest spirala antykoncepcyjna?

Spirala antykoncepcyjna, zwana też wkładką antykoncepcyjną lub wkładką domaciczną, jest jedną z najbardziej popularnych metod zapobiegania ciąży. Obecnie dostępne spirale mają kształt litery T, a na dolnym końcu dwie nitki umożliwiające ich bezpieczne usuwanie. Niestety założyć lub wyjąć spiralę może tylko i wyłącznie lekarz ginekolog.

Wkładka antykoncepcyjna zapobiega powstaniu zarodka poprzez uniemożliwienie połączenia się plemnika z komórką jajową. Kiedyś przypuszczano, że ma działanie wczesnoporonne blokujące proces zagnieżdżenia się zarodka w macicy.

Jakie są rodzaje spirali antykoncepcyjnych?

Obecnie na rynku można dostać trzy rodzaje wkładek antykoncepcyjnych:

• obojętne, najrzadziej zalecane, ponieważ efektami ubocznymi ich stosowania są bolesne i obfite krwawienia menstruacyjne;
• miedziane, uwalniające w macicy jony miedzi – takie działanie przyczynia się do zagęszczenia śluzu szyjkowego, przez co utrudnione jest poruszanie się plemników i przemieszczanie komórki jajowej. Jony miedzi dodatkowo mają działanie plemnikobójcze, co zapobiega ciąży;
• hormonalne, najbardziej popularne spośród wszystkich wkładek antykoncepcyjnych – na rynku można dostać produkt uwalniający niewielką dawkę hormonu o nazwie lewonorgestrel, należący do grupy progestagenów. Substancja ta stosowana jest również w antykoncepcji doustnej, hormonalnej terapii zastępczej oraz w plastrach antykoncepcyjnych. Podwyższone stężenie tego hormonu nie pozwala na wzrost endometrium.

Jakie są przeciwwskazania do założenia spirali antykoncepcyjnej?

Spirala antykoncepcyjna nie jest uniwersalną metodą zabezpieczającą przed ciążą. O tym, czy ochrona zapewniona przez wkładkę domaciczną jest dla nas odpowiednia, dowiemy się na pierwszej wizycie lekarskiej. Jeśli posiadamy medyczne przeciwwskazania do jej zastosowania, to niestety musimy wziąć pod uwagę inne metody antykoncepcji. Spirala nie jest zalecana kobietom, które jeszcze nie rodziły, będącym w ciąży, a także tym, które przeszły ciążę pozamaciczną. Nie jest to też metoda dla kobiet, które mają w wywiadzie samoistne poronienia, gdyż w ich przypadku wkładka mogłaby się przemieszczać i wypadać.

Dodatkowym przeciwwskazaniem dla  spirali antykoncepcyjnej są wady w budowie anatomicznej macicy, obfite i bolesne krwawienia miesiączkowe oraz nieprawidłowy wynik badania cytologicznego.

Do przeciwwskazań do stosowania spirali antykoncepcyjnej zaliczyć można również:

• stany zapalne szyjki macicy,
• niewyjaśnione krwawienia z dróg rodnych,
• raka szyjki macicy,
• niewyleczone choroby przenoszone drogą płciową,
• zapalenia przydatków,
• nowotwory narządów rodnych,
• choroby wątroby,
• nadwrażliwość na substancje wchodzące w skład spirali,
• nowotwory hormonozależne.

Jakie badania należy wykonać przed założeniem wkładki antykoncepcyjnej?

Przed założeniem wkładki antykoncepcyjnej należy przeprowadzić:

• badanie ginekologiczne,
• szczegółowy wywiad lekarski,
• pomiar ciśnienia tętniczego,
• USG dopochwowe,
• badanie piersi,
• badanie cytologiczne wymazu z szyjki macicy.

Jakie są zalety stosowania spirali antykoncepcyjnej?

Bardzo dużą zaletą spirali antykoncepcyjnej jest łatwość jej użytkowania. Nie trzeba pamiętać o codziennym przyjmowaniu tabletek antykoncepcyjnych czy posiadaniu prezerwatyw. To zdecydowanie bardzo wygodna, odwracalna metoda  zapobiegania ciąży, z której można bez konsekwencji i szybko zrezygnować . Po jej wyjęciu kobieta jest zdolna do zajścia w ciążę i urodzenia zdrowego dziecka. Jest to też bardzo bezpieczna alternatywa dla popularnej doustnej antykoncepcji, ponieważ nie każda kobieta może przyjmować środki hormonalnie czynne. Spirala antykoncepcyjna może być też z powodzeniem stosowana przez kobiety karmiące.

Dodatkową zaletą wkładki domacicznej jest ekonomiczność jej użytkowania. Jest ona zakładana raz na pięć lat. Przez ten czas kobieta nie musi martwić się o antykoncepcję, przyjmować żadnych środków ani angażować partnera w działania zapobiegające ciąży.

Należy również wspomnieć, że pozytywnym skutkiem stosowania spirali antykoncepcyjnej jest hamowanie rozrostu mięśniaków macicy oraz polipów.

Jakie są wady stosowania spirali antykoncepcyjnej?

Każda metoda antykoncepcji oprócz zalet ma także swoje wady. W przypadku spirali pierwszą z nich jest koszt założenia. Ten jednorazowy wydatek jest dość duży. Należy jednak pamiętać, że kobieta jest wtedy zwolniona ze stosowania innych hormonalnych preparatów zabezpieczających przed ciążą, ostatecznie więc wydatek rozkłada się na lata.

Drugą wadą spirali antykoncepcyjnej jest fakt, iż kobieta nie może założyć jej sama. Konieczna jest wizyta u lekarza ginekologa. Osobom korzystającym z tej metody odradza się też używanie tamponów, ponieważ ich wyciąganie może spowodować przemieszczenie się wkładki antykoncepcyjnej. Nie każda kobieta będzie w dłuższej perspektywie zadowolona z konieczności używania podpasek.

Za wadę spirali antykoncepcyjnej uznaje się też możliwość wystąpienia zapalenia przydatków i ciąży pozamacicznej. Wkładka powinna być zakładana przez doświadczonego ginekologa. Jej nieumiejętne umieszczenie w kanale rodnym może przyczynić się do uszkodzenia pęcherza moczowego lub jelita i przebicia macicy.

Spirala antykoncepcyjna jest metodą, która ma działać przez lata. W pierwszych dniach po jej założeniu mogą występować bóle zlokalizowane w dolnej części brzucha oraz niewielkie krwawienia. Należy się na to przygotować. Z czasem te nieprzyjemne dolegliwości ustępują. Niekiedy spirala sprawia też, że krwawienia miesiączkowe są dłuższe i bardziej obfite.

Spirala antykoncepcyjna – jaka jest jej skuteczność?

Spirala to jedna z najskuteczniejszych metod antykoncepcji,  o skuteczności porównywalnej z dwuskładnikowymi tabletkami antykoncepcyjnymi, a skuteczniejsza od zastrzyków hormonalynch, tabletek jednoskładnikowych, krążków dopochwowych czy plastrów antykoncepcyjnych. Należy mieć jednak na uwadze, że nie chroni ona przed licznymi chorobami przenoszonymi drogą płciową. Jeśli kobieta nie posiada stałego partnera, to dla własnego zdrowia powinna stosować zabezpieczenie w postaci prezerwatyw. Dodatkowe metody antykoncepcyjne zalecane są wtedy, gdy wystąpi infekcja intymna.

Autor: Marta Szarawarska

Bibliografia:

1. Karowicz-Bilińska i in., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej, „Ginekologia Polska”, 2014, s. 234–239.