Co jeść na zgagę? Dieta, która pomaga w dolegliwościach

Zgaga to powszechna dolegliwość, która może dotknąć osoby w każdym wieku. Często wynika z niezdrowych nawyków żywieniowych, stresu czy nadwagi. Tłuste i pikantne potrawy mogą nasilać objawy. Odpowiednio dobrany jadłospis może przynieść ulgę, dlatego w tym wpisie omówimy, co jeść na zgagę, a czego unikać, aby złagodzić dolegliwości. 

Zgaga – co to jest?

Zgaga to uczucie pieczenia w przełyku, które często towarzyszy chorobie refluksowej przełyku. Powstaje w wyniku cofania się treści żołądkowej do przełyku, co powoduje podrażnienie jego ścianek. Sporadyczne występowanie zgagi nie zawsze wskazuje na schorzenia, jednak gdy objaw ten pojawia się regularnie, przynajmniej raz w tygodniu, warto zasięgnąć porady lekarskiej w celu przeprowadzenia diagnostyki. 

Zgaga – od czego?

Zgagę wywołują różnorodne czynniki, na które często można wpływać poprzez modyfikację stylu życia i zmianę nawyków żywieniowych. Do przyczyn zgagi należą:

• Nadwaga – zbyt duża ilość tkanki tłuszczowej, zwłaszcza w okolicy brzucha, wywiera nacisk na żołądek, sprzyjając cofaniu się treści pokarmowej do przełyku.
• Niewłaściwa dieta – tłuste, pikantne i kwaśne potrawy mogą zaostrzać objawy zgagi. Jedzenie w pośpiechu, nieregularne posiłki, duże porcje i spożywanie jedzenia tuż przed snem także mogą wywoływać refluks.
• Brak ruchu – niska aktywność fizyczna sprzyja nadwadze, co zwiększa ryzyko wystąpienia zgagi.
• Palenie papierosów – osłabia funkcję dolnego zwieracza przełyku, co ułatwia cofanie się treści pokarmowej.
• Spożycie alkoholu – drażni śluzówkę żołądka i przełyku, co może nasilać objawy zgagi.
• Stres i emocje – wzmagają odczuwanie objawów zgagi, potęgując dyskomfort.
• Zmęczenie – przewlekły stres i zmęczenie mogą dodatkowo pogarszać objawy refluksu.
• Niektóre leki – mogą powodować zgagę jako efekt uboczny.

Dieta na zgagę – najważniejsze zasady

Podstawą skutecznej walki ze zgagą jest wprowadzenie odpowiedniej diety. Dobrym punktem odniesienia do codziennego odżywiania są zalecenia talerza zdrowego żywienia, które możesz dostosować do swoich potrzeb zdrowotnych. 

Oto kilka kluczowych zasad, które warto wdrożyć w przypadku występowania zgagi:

1. Dbaj o regularność posiłków – spożywaj 4-6 mniejszych posiłków dziennie, co 2-3 godziny, aby uniknąć przepełnienia żołądka i zmniejszyć ryzyko cofania się treści pokarmowej.
2. Unikaj jedzenia na noc – ostatni posiłek zjedz co najmniej 2-3 godziny przed pójściem spać. Wydłużenie przerwy między ostatnim posiłkiem a snem może pomóc zredukować ryzyko wystąpienia zgagi.
3. Jedz powoli – staraj się dokładnie przeżuwać jedzenie, co ułatwi trawienie.
4. Unikaj dużych ilości płynów podczas posiłków – picie dużej ilości płynów w trakcie lub bezpośrednio po posiłku może zwiększać objętość żołądka, co sprzyja refluksowi.
5. Stosuj odpowiednie techniki kulinarne – gotowanie, duszenie, pieczenie bez tłuszczu, unikanie smażenia na tłuszczu pomagają w trawieniu i zmniejszają ryzyko objawów.
6. Wyklucz potrawy nasilające objawy – zakres eliminacji żywieniowych powinien być dostosowany indywidualnie. Jeśli objawy nie ustępują, można stopniowo zmniejszać restrykcje, by uniknąć niedoborów pokarmowych.

Zgaga a dieta eliminacyjna 

Objawy choroby często pojawiają się po jedzeniu, co może być powiązane zarówno z rodzajem spożywanych potraw, jak i z nawykami żywieniowymi. Kluczowe jest indywidualne podejście do diety, ponieważ różne produkty mogą wywoływać objawy u różnych osób. Warto wykonać test myfoodprofile, który pozwala na personalizację diety na podstawie indywidualnych reakcji organizmu. Badanie to może pomóc w precyzyjnym dostosowaniu diety eliminacyjnej, wspomagając terapię zgagi i poprawiając komfort życia. Takie podejście minimalizuje ryzyko niepotrzebnych restrykcji i pomaga utrzymać zbilansowaną dietę. Każdy pacjent, który wykona badanie myfoodprofile, otrzymuje osobiste zalecenia żywieniowe. Eksperci zaznaczają, że eliminowanie z diety niektórych produktów nie powinno być standardowym postępowaniem, należy stosować je wtedy, gdy pacjent zauważy wyraźny związek między danym artykułem spożywczym a pojawieniem się objawów.

Czego nie jeść przy zgadze?

Chociaż badania dotyczące wpływu konkretnych produktów na nasilenie objawów nie są jednoznaczne, przy zgadze warto unikać artykułów uznawanych za refluksogenne, które mogą nasilać dolegliwości. Należą do nich: 

1. Produkty tłuste i smażone – mogą opóźniać opróżnianie żołądka i wpływać na osłabienie dolnego zwieracza przełyku.
2. Pikantne przyprawy – chili, pieprz, czosnek mogą podrażniać żołądek.
3. Słodycze i napoje gazowane – cukier i kwas w napojach gazowanych mogą nasilać objawy.
4. Alkohol i kawa – mogą zwiększać kwasowość w żołądku.
5. Cytrusy i pomidory – mogą nasilać wydzielanie kwasu żołądkowego. 

Ponadto niektórzy pacjenci zgłaszają problemy po spożyciu pieczywa razowego, warzyw kapustnych, wędlin czy nabiału. Ważne! Jeśli po zjedzeniu wymienionych produktów nie odczuwasz dyskomfortu, zwykle nie ma potrzeby ich eliminowania. Warto prowadzić dzienniczek żywieniowy, aby stwierdzić, które produkty wywołują objawy.

Co jeść na zgagę?

Dieta w przypadku zgagi powinna być bogata w produkty niepodrażniające błony śluzowej żołądka. Oto te, które można spożywać przy zgadze:

1. Chude mięsa – gotowane lub pieczone kurczaki, indyki, cielęcina, a także ryby i owoce morza, przygotowywane na parze.
2. Produkty pełnoziarniste – drobne kasze (kasza manna, jaglana), ryż biały, pieczywo graham. 
3. Nabiał o niskiej zawartości tłuszczu – jogurty naturalne, kefir, chudy twaróg, mleko odtłuszczone.
4. Warzywa – dynia, marchew, ziemniaki, buraki, kalafior, brokuły, szpinak – najlepiej gotowane. 
5. Owoce – banany, melony, jabłka (bez skórki), gruszki.
6. Zdrowe tłuszcze – niewielkie ilości oliwy z oliwek, oleju rzepakowego. 
7. Zioła – zamiast ostrych przypraw warto stosować łagodne zioła, jak bazylia, pietruszka, koper, tymianek.

Jakie są domowe sposoby na zgagę i refluks?

Zmiana stylu życia, oprócz farmakoterapii i modyfikacji diety, jest ważnym elementem leczenia zgagi. Oto podstawowe zasady:

• Unikaj leżenia zaraz po posiłku – po jedzeniu warto odczekać przynajmniej 2-3 godziny przed położeniem się, aby zminimalizować ryzyko cofania się treści żołądkowej.
• Utrzymuj zdrową wagę – nadwaga i otyłość mogą nasilać objawy zgagi, dlatego warto dążyć do redukcji masy ciała.
• Podnieś wezgłowie łóżka – spanie z uniesioną głową (o 15-30 cm) może pomóc zmniejszyć nocne objawy refluksu.
• Wybieraj luźną odzież na co dzień – unikaj ubrań, które uciskają brzuch, ponieważ mogą zwiększać nacisk na żołądek i sprzyjać refluksowi.

Podsumowanie

Zmiana stylu życia, w tym poprawa nawyków żywieniowych i zwiększenie aktywności fizycznej, może znacząco złagodzić objawy zgagi. Ważne jest, aby indywidualnie dostosować dietę, eliminując potrawy tłuste, pikantne i kwaśne, które mogą nasilać dolegliwości. Zamiast tego warto sięgać po produkty wspierające trawienie i pamiętać o regularnym spożywaniu mniejszych posiłków. Zachowanie zdrowego trybu życia, w tym unikanie używek, również wspiera redukcję symptomów. Przy częstych objawach zgagi zalecana jest konsultacja z lekarzem, który pomoże zidentyfikować przyczyny i dobierze właściwe leczenie.

Autor: mgr inż. Aleksandra Świgut, Dział Informacji Naukowej, EUROIMMUN Polska Sp. z o.o.