Co może oznaczać guzek na jądrze?

Rak jąder jest najczęściej diagnozowany wśród młodych mężczyzn pomiędzy 15. a 45. rokiem życia. Szacuje się, że w rozwiniętych społeczeństwach zachodnich każdego roku choroba ta jest rozpoznawana nawet u 10 na 100 tysięcy mężczyzn. w krajach zachodnich, a jej najczęstszym objawem są guzki na powierzchni jądra wyczuwalne w badaniu palpacyjnym. Czy guzek na jądrze zawsze oznacza raka jądra? Czy w przypadku obecności niebolącego guzka na jądrze należy skontaktować się z lekarzem?

Jądra i choroby jąder

Bezsprzecznie jądra odgrywają istotną rolę w męskim organizmie, a schorzenia jąder dotykać mogą zarówno chłopców, jak i dorosłych mężczyzn w każdym wieku. Niestety wśród mężczyzn jest niska świadomość dotycząca profilaktyki i ryzyka rozwoju chorób układu moczowo-płciowego jest niska. Co ciekawe, jedna z najbardziej rozpoznawalnych na świecie kampanii propagujących wiedzę dotyczącą schorzeń męskiego układu rozrodczego pierwotnie miała zupełnie inny cel…

W 2003 roku w Australii dwóch przyjaciół; Travis Garone i Luke Slattery – początkowo żartobliwie – powzięło postanowienie przywrócenia mody na noszenie wąsów, do czego ochoczo namawiali swych znajomych. Wkrótce jednak zainspirowani przez matkę jednego z nich, która toczyła walkę z rakiem piersi, postanowili wykorzystać propagowanie nowego barberskiego trendu w celu zwiększenia świadomości zdrowotnej mężczyzn. W kolejnym roku ich inicjatywa została przekształcona w Fundację Movember propagującą wiedzę dotyczącą nowotworów męskiego układu rozrodczego, której znakiem rozpoznawczym stały się doroczne kampanie listopadowego zapuszczenia wąsów połączone z licznymi akcjami z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki nowotworów męskiego układu moczowo-płciowego, w tym raka jąder. 

Samobadanie jąder

Podstawą prewencji chorób jest samoopieka oraz wykonywanie regularnych badań profilaktycznych. Według zaleceń Amerykańskiego Towarzystwa Onkologicznego, wszyscy mężczyźni i nastolatkowie powyżej 15. roku życia powinni każdego miesiąca dokonać samodzielnego badania jąder. Regularne samobadanie pozwala wykryć zmiany rozmiaru, kształtu czy konsystencji jąder, a także wszelkie guzki i grudki na powierzchni jąder. Prawidłowe jądra są niemal równej wielkości o owalnym kształcie, gładkiej powierzchni i długości od 4 cm do 5 cm. Badaniu jąder nie powinien towarzyszyć dyskomfort czy bolesność. 

📌 Sprawdź e-Pakiet badań w kierunku raka jąder.

Ruchomy guzek na jądrze, twardy guzek na jądrze, zgrubienie w mosznie – co mogą oznaczać?

Wiele schorzeń męskiego układu moczowo-płciowego może manifestować się podobnym spektrum objawów, jednak łatwość oceny anatomii moszny podczas badania fizykalnego umożliwia lekarzom postawieniu trafnej diagnozy różnicowej. Podczas zbierania wywiadu niezwykle istotne jest określenie występowania oraz ewentualnej lokalizacji i nasilenia bólu, jednak klasyfikacja opierająca się na występowaniu dolegliwości bólowych niejednokrotnie nie jest wystarczająca do wskazania jednoznacznej diagnozy. W przypadku zmian, którym towarzyszy ostry ból w obrębie moszny (jak np. zapalenie, krwiak czy skręt jądra) wymagane jest pilne wdrożenie odpowiedniego leczenia, gdyż jedynie szybka interwencja medyczna może zapobiec uszkodzeniu jąder oraz zachować ich funkcje rozrodcze. Z kolei niebolesne guzki i zmiany wyczuwalne na powierzchni jądra mogą obejmować zarówno wodniaka jądra, torbiele (w tym torbiele nasieniowe powstałe wskutek zamknięcia dróg ujścia nasienia) jak również wczesne stadia raka jądra.

📌 Zobacz także: Co powoduje zapalenie pęcherza u mężczyzn? Ile trwa i jak wygląda leczenie?

Czy guzek na jądrze może być zmianą nowotworową?

Chociaż rak jądra stanowi jedynie około 1% spośród chorób nowotworowych diagnozowanych u mężczyzn, jest on najczęstszym nowotworem złośliwym wykrywanym wśród młodych panów. Wzrastająca częstość występowania tej choroby sugeruje istotną rolę, jaką w patogenezie odgrywają czynniki środowiskowe. 

Wyczuwalne na guzki i grudki na jądrach mogą być zarówno niezagrażającymi życiu łagodnymi schorzeniami jak i guzami nowotworowymi. Dlatego też w przypadku zaobserwowania jakichkolwiek niepokojących zmian na powierzchni jąder, ich wielkości czy konsystencji należy skontaktować się z lekarzem urologiem, który po zebraniu szczegółowego wywiadu i wykonaniu niezbędnych badań diagnostycznych określi etiologię zmian oraz oceni, czy mają one charakter nowotworowy. 

Podsumowanie – FAQ

1. Guzek na jądrze – do jakiego lekarza należy się udać?

W przypadku zaobserwowania guzków na powierzchni jądra lub zmiany ich wielkości, kształtu czy konsystencji należy skontaktować się z lekarzem urologiem. Należy pamiętać, że jedynie konsultacja lekarska połączona z zebraniem szczegółowego wywiadu, przeprowadzeniem badania fizykalnego i zleceniem dodatkowych badań laboratoryjnych i obrazowych pozwoli na określenie etiologii zmiany oraz wdrożenie optymalnego leczenia. 

2. Czy galaretowata narośl na jądrze może oznaczać nowotwór?

Niebolesne zmiany czy narośle wyczuwalne na powierzchni jądra mogą być objawem wodniaka jądra, czy torbieli, w tym powstałych wskutek zamknięcia dróg ujścia nasienia torbieli nasieniowych. Powiększenie jądra i zmiana jego konsystencji może być obserwowana także w przypadku zapalenia jądra. Jednocześnie galaretowata narośl może być również objawem wczesnych stadiów raka jądra. Do ustalenia etiologii zmiany niezbędna jest konsultacja z lekarzem urologiem.

3. Guzek na jądrze – co to może być?

Wiele schorzeń męskiego układu moczowo-płciowego może manifestować się podobnym spektrum objawów. Chorobom takim jak krwiak, zapalenie jąder czy skręt jądra najczęściej towarzyszy ostry ból i wymagają one pilnej interwencji medycznej. Z kolei niebolesne zmiany i guzki wyczuwalne na powierzchni jądra mogą być objawem wodniaka jądra, torbieli czy wczesnych stadiów raka jądra. Dlatego też z uwagi na mnogość możliwych etiologii zmian wyczuwalnych na powierzchni jąder, z których niektóre mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia, w przypadku stwierdzenia obecności guzków na jądrach należy pilnie skontaktować się z lekarzem urologiem.

Dr n. o zdrowiu Piotr Choręza