Dna moczanowa (podagra) – ICD-10: M10 – objawy, przyczyny, leczenie. To musisz wiedzieć.

Dna moczanowa (ICD-10: M10) to proces zapalny w stawach związany z krystalizacją moczanu sodu w płynie stawowym, powstawaniu złogów kryształów w tkankach stawowych oraz innych tkankach i narządach. Nawracające, ostre napady dny i przejście zapalenia w proces przewlekły, z biegiem czasu prowadzą do uszkodzenia chrząstki stawowej i kości. Sprawdź czym cechuje się dna moczanowa. Objawy napadu choroby są dosyć charakterystyczne.

Czym jest dna moczowa?

Dna moczanowa (ICD-10: M10) to zapalenie stawów spowodowane krystalizacją kwasu moczowego lub moczanu sodu w płynie stawowym, tkankach okołostawowych i innych narządach. Choroba dotyka zwykle panów po 40 r.ż. i panie po menopauzie. W stanach przedklinicznych (bezobjawowych) można zaobserwować hiperurykemię (czyli podwyższenie poziomu kwasu moczowego w surowicy krwi > 7mg/dl) i/lub obecność kryształów moczanu sodu w płynie stawowym bez objawów klinicznych.

Dna moczanowa – diagnostyka

Jeśli podejrzewasz u siebie napad dny moczanowej koniecznie udaj się do lekarza. Charakterystyczne objawy kliniczne, wzorzec zajęcia stawów i przebieg napadu stanowią bardzo istotne kryteria diagnostyczne. Oprócz kryteriów klinicznych, stosuje się także kryteria laboratoryjne (takie jak stężenie kwasu moczowego w surowicy) oraz obrazowe. Badanie stężenia kwasu moczowego w surowicy krwi możesz wykonać w DIAGNOSTYCE. Wśród badań obrazowych, najbardziej przydatne są badania RTG i USG. Stwierdzenie obecności sfagocytowanych kryształów moczanu sodu w płynie stawowym pobranym z objawowego stawu potwierdza rozpoznanie.

Dna moczanowa – przyczyny

Większość osób z podwyższonym poziomem kwasu moczowego w surowicy krwi nigdy nie zachoruje na dnę moczanową. Nie wiemy, dlaczego u pozostałych z nich, dochodzi do krystalizacji moczanu sodu w płynie stawowym i napadu dny. Sama w sobie hiperurykemia może być spowodowana genetycznie uwarunkowanymi zaburzeniami enzymatycznymi przemian puryn (hiperurykemia pierwotna) lub rozmaitymi czynnikami wtórnymi. Należą do nich m.in.:

• zbyt duża podaż puryn wraz z dietą (pokarmy mięsne – głównie podroby, buliony),
• przyspieszony rozkład ATP (np. nadużywanie alkoholu),
• nadmierny rozpad nukleotydów w organizmie (np. w chorobach nowotworowych lub podczas ich leczenia),
• nadmierna ilość w diecie  fruktozy (niektóre owoce, napoje),
• zbyt małe wydalanie kwasu moczowego przez nerki (np. w niektórych chorobach nerek),
• inne (np. wzmożony wysiłek fizyczny).

Napad dny moczanowej może wystąpić po spożyciu dużej ilości alkoholu lub pokarmów bogatych w puryny, po intensywnym wysiłku fizycznym, urazie lub zabiegu operacyjnym, po przyjęciu niektórych lekarstw (np. diuretyków, kwasu acetylosalicylowego) czy podczas zakażenia.

Dna mocznowa – objawy

Objawy dny moczanowej są zazwyczaj dosyć charakterystyczne. Jeśli pojawi się jeden napad dny, prawdopodobnie nawróci w ciągu pół roku- dwóch lat. Między napadami choroba przebiega bezobjawowo, ale z biegiem czasu, napady dny pojawiają się coraz częściej, a po kilku-kilkunastu latach dochodzi do przewlekłych zmian w stawach, uszkodzenia chrząstki i kości. W tkankach pojawiają się guzki dnawe, istnieje zwiększone ryzyko niewydolności nerek. U około 30% chorych osób występuje kamica nerkowa. U wielu chorych obserwuje się także hiperlipidemię, hiperglikemię, nadciśnienie tętnicze i otyłość zwiększające  ryzyko chorób sercowo- naczyniowych.

Dna moczanowa – objawy napadu dny:

• nagły i bardzo silny ból stawu,
• obrzęk stawu,
• rumień w okolicy stawu,
• okoliczna skóra jest napięta, błyszcząca i łuszczy się,
• u większości pacjentów objawy dotyczą stawu śródstopno-paliczkowego I (wówczas jest to podagra – objawy dotyczą konkretnie tego stawu),
• objawy mogą jednak dotyczyć także innych stawów (np. skokowych, kolanowych),
• objawy najczęściej pojawiają się wczesnym rankiem,
• w razie braku leczenia napad trwa 1-2 tygodnie i przemija samoistnie.

Dna moczanowa – leczenie

Dieta przy dnie moczanowej powinna cechować się niską zawartością puryn i fruktozy (uwaga na mięso, niektóre owoce i produkty słodzone syropem glukozowo-fruktozowym). Produkty mleczne, zbożowe oraz warzywa zmniejszają natomiast ryzyko rozwoju dny. Unikaj picia alkoholu (szczególnie piwa) i zadbaj o normalizację masy ciała.

Co przynosi ulgę w dnie moczanowej podczas napadu choroby? W leczeniu napadu dny, stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne, kolchicynę oraz glikokortykosteroidy ogólnoustrojowo lub we wstrzyknięciach dostawowych. Ulgę mogą przynieść również okłady z lodu. W leczeniu przewlekłym, zastosowanie mają leki zmniejszające stężenie kwasu moczowego w osoczu (np. allopurynol, febuksostat, leki moczanopędne czy peglotykaza). Warto pamiętać o leczeniu chorób współistniejących i kontroli czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

W razie zaobserwowania u siebie niepokojących objawów koniecznie udaj się do lekarza. Jeśli podejrzewana jest u Ciebie dna moczanowa, badania laboratoryjne (takie jak np. poziom kwasu moczowego w surowicy krwi) możesz wykonać, np. w DIAGNOSTYCE. W razie wątpliwości możesz skorzystać także z konsultacji online.

Bibliografia:

• Interna Szczeklika, pod red. P. Gajewskiego, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020