Grzybica odzwierzęca – objawy, leczenie i przenoszenie choroby

Grzybica skóry zazwyczaj wygląda jak płaska, przebarwiona plama, która może być czerwona u osób o jaśniejszej karnacji lub brązowa u osób o ciemniejszej karnacji. Plama ma kształt pierścienia lub okręgu z podniesioną, łuszczącą się krawędzią. Jak się objawia i czy jest zaraźliwa?

Grzybica odzwierzęca – objawy

Objawy zazwyczaj pojawiają się między czwartym a czternastym dniem po kontakcie skóry z grzybami i obejmują:

• okrągłe, pierścieniowate zmiany, które się łuszczą,
• płaskie plamy z podniesioną krawędzią,
• swędzącą skórę,
• utratę włosów na dotkniętym obszarze,
• zmianę koloru paznokci.

Kto może zarazić się grzybicą skóry?

Grzybica dotyka ludzi w każdym wieku. Jesteś bardziej narażony na grzybicę, jeśli:

• masz osłabiony układ odpornościowy lub chorobę autoimmunologiczną, np. toczeń,
• uprawiasz sporty kontaktowe, np. zapasy,
• nadmiernie się pocisz (nadpotliwość),
• korzystasz z publicznych szatni lub pryszniców,
• pracujesz ze zwierzętami, które mogą być zarażone.

Co powoduje grzybicę?

Za grzybice odzwierzęce najczęściej odpowiadają grzyby zaliczane do dermatofitów. Najczęściej izolowanym dermatofitem u psów i kotów jest Microsporum canis. Spośród wszystkich grzybic od zwierząt najbardziej rozpowszechnione jest zakażenie Microsporum canis od kotów. Niestety około 20% kotów to bezobjawowi nosiciele Microsporum canis. Na zarażenie się grzybicą od kota lub innego zwierzęcia domowego szczególnie narażone są osoby o przejściowo, lub stale obniżonej odporności, w tym dzieci, osoby starsze czy kobiety ciężarne. Szczególnie łatwo zarazić się grzybicą, gdy środowisko jest gorące i wilgotne, a grzyby zaczynają rosnąć w sposób niekontrolowany. Inne rodzaje dermatofitów odpowiedzialne za grzybice odzwierzęce to m.in. Trichophyton mentagrophytes i Microsporum gypseum.

Grzybica odzwierzęca – przenoszenie

Grzybica jest bardzo zaraźliwa. Główne sposoby rozprzestrzeniania się grzybicy to:

• kontakt skóra do skóry z osobą, która ma grzybicę,
• kontakt z zarażonym psem, kotem lub innym zwierzęciem (zwierzęta gospodarskie lub domowe),
• kontakt z zanieczyszczoną powierzchnią, taką jak podłoga w szatni lub spocone ubrania sportowe,
• dzielenie się przedmiotami z zarażoną osobą lub zwierzęciem, takimi jak szczotka, ręcznik lub pościel,
• zanieczyszczona gleba.

Jak diagnozuje się grzybicę?

Twój lekarz może zdiagnozować grzybicę, patrząc na twoją skórę i oceniając objawy. Może również zeskrobać jej pewien obszar, aby obejrzeć komórki skóry oraz komórki grzyba pod mikroskopem. Badanie zeskrobin lub badanie przy użyciu specjalnej lampy (lampa Wooda) zazwyczaj potwierdza grzybicę. W przypadku zakażeń paznokci najczęściej pobieranym materiałem jest niewielki fragment zmienionego chorobowo paznokcia.

Grzybica odzwierzęca – jak leczyć?

Dostępnych jest kilka leków przeciwgrzybiczych bez recepty i na receptę. Preparaty przeciwgrzybicze występują w różnych formach, takich jak kremy, żele czy pudry. Bardziej rozległa grzybica wymaga leczenia za pomocą doustnych leków przeciwgrzybiczych.

• Kremy i pudry przeciwgrzybicze

Dostępne bez recepty (OTC – ang. over the counter) kremy, żele lub pudry przeciwgrzybicze zazwyczaj są skuteczne. Produkty OTC zawierają najczęściej:

• klotrimazol,
• mikonazol,
• terbinafinę.

Jeśli objawy się pogarszają lub nie ustępują po dwóch tygodniach, wymagane jest prawdopodobnie zastosowanie leku na receptę, co wiąże się z wizytą u lekarza. 

• Leki doustne

Lekarz może przepisać doustny lek przeciwgrzybiczy, jeśli zmiany grzybicze są rozległe. Większość leków jest przepisywana na okres od jednego do trzech miesięcy. 

• Szampon przeciwgrzybiczy

Szampon przeciwgrzybiczy może powstrzymać rozprzestrzenianie się grzybicy skóry głowy. Nie wyleczy jej, ale może pomóc w opanowaniu infekcji. Niezarażeni na przeniesienie infekcji członkowie rodziny mogą również skorzystać z szamponu prewencyjnie.

Grzybica odzwierzęca – domowe sposoby

Domowe sposoby, takie jak ocet jabłkowy czy olejek z drzewa herbacianego, dają niewielkie lub żadne korzyści w leczeniu grzybicy. Ocet jabłkowy może podrażniać otwarte rany lub zaostrzać stan zapalny. Olejek z drzewa herbacianego ma właściwości przeciwgrzybicze i przeciwdrobnoustrojowe, ale skuteczność jego stosowania nie jest dobrze znana.

Ponieważ grzyby mogą utrzymywać się na powierzchniach przez miesiące, ważna jest dezynfekcja otoczenia. Specjalne spraye dezynfekujące, pomagają usunąć grzyby, także pranie ubrań, pościeli i ręczników w gorącej wodzie i detergentach zapobiega rozprzestrzenianiu się grzybicy.

• Kremy steroidowe

Kremy kortykosteroidowe mogą pomóc zmniejszyć stan zapalny, ale nie powinny być używane do leczenia grzybicy. W rzeczywistości mogą one pogorszyć stan skóry.

Kilka innych rzeczy, które możesz zrobić, aby wspomóc gojenie skóry dotkniętej grzybicą:

• utrzymuj dotknięty obszar czysty i suchy,
• nakładaj przeciwgrzybicze balsamy, kremy lub maści przez cały okres leczenia,
• unikaj dotykania zajętego obszaru skóry i myj ręce przed dotykaniem innych części ciała.

Jak można zapobiec grzybicy?

Grzybica rozwija się w wilgotnych, ciepłych miejscach. Zarodniki i strzępki grzybni mogą utrzymywać się na ręcznikach, ubraniach, pościeli i powierzchniach domowych przez wiele miesięcy. 

Zapobieganie grzybicy obejmuje:

• codzienną zmianę skarpet i bielizny lub częściej, jeśli stają się wilgotne lub zabrudzone,
• korzystanie z prysznica natychmiast po uprawianiu sportów kontaktowych lub ćwiczeniach,
• noszenie klapek na basenie i w publicznych szatniach i prysznicach,
• dokładne osuszanie skóry po prysznicu, zwłaszcza między palcami,
• unikanie dzielenia się ręcznikami, myjkami, pościelą, ubraniami, grzebieniami lub innymi artykułami higieny osobistej,
• pranie ubrań, sprzętu sportowego, pościeli i ręczników w gorącej wodzie i detergentach,
• dezynfekowanie powierzchni specjalnymi preparatami,
• leczenie zwierząt domowych na grzybicę, jeśli są zarażone,
• dokładne mycie rąk po kontakcie ze zwierzętami.

Skontaktuj się z lekarzem, jeśli infekcja grzybicza:

• pojawia się na skórze głowy,
• występuje w czasie ciąży,
• rozprzestrzenia się na inne obszary ciała,
• stan skóry nie poprawia się po użyciu leków przeciwgrzybiczych przyjmowanych zgodnie z zaleceniami,
• zmiany wyglądają na zainfekowane (większe zaczerwienienie i obrzęk).

Czy grzybica różni się od egzemy?

Egzema i wiele innych schorzeń skóry może przypominać grzybicę. Zarówno grzybica, jak i egzema powodują swędzenie i zaczerwienienie skóry. W przeciwieństwie do grzybicy, egzema nie jest zaraźliwa i nie rozprzestrzenia się. 

Dr n.med. Justyna Chlebowska-Tuz