Jak rozpoznać tasiemczycę?
Tasiemczyca jest chorobą pasożytniczą wywoływaną przez tasiemca. Dorosły tasiemiec bytuje w jelicie cienkim człowieka, co może manifestować się objawami z przewodu pokarmowego lub też przebiegać bezobjawowo. Tasiemce występują praktycznie na całym świecie, także w Polsce. Najczęściej dochodzi do zarażenia tasiemcem nieuzbrojonym, tasiemcem uzbrojonym lub tasiemcem karłowatym.
Co to jest tasiemiec?
Tasiemce to pasożyty, których ostatecznymi żywicielami są kręgowce, a żywicielami pośrednimi kręgowce lub bezkręgowce. W żywicielu pośrednim bytują larwy pasożyta, w żywicielu ostatecznym pasożyty osiągają natomiast dojrzałość płciową. Jaja tasiemca wydalane są wraz z kałem żywiciela do środowiska. Do kolejnego żywiciela dostają się, gdy zostają połknięte wraz z pokarmem.
W Polsce istnieje kilkaset gatunków tasiemców, ale tylko kilka z nich stanowi zagrożenie dla człowieka. Są to: tasiemiec nieuzbrojony i tasiemiec uzbrojony, tasiemiec karłowaty i bruzdogłowiec szeroki, wywołujące tasiemczycę (teniozę) oraz tasiemce bąblowcowy i wielojamisty, odpowiedzialne za bąblowicę. Dla pierwszych czterech rodzajów tasiemca człowiek jest najczęściej żywicielem ostatecznym, dla ostatnich dwóch – żywicielem pośrednim.
Tasiemiec nieuzbrojony osiąga długość 10 m, tasiemiec uzbrojony dochodzi do 3 m długości, tasiemiec karłowaty ma zaledwie 15-40 mm, a bruzdogłowiec szeroki może mieć nawet 15 m.
Tasiemiec u człowieka
Tasiemczyca to choroba pasożytnicza przewodu pokarmowego. Dorosłe postaci tasiemców pasożytują w jelicie cienkim człowieka, który jest dla nich żywicielem ostatecznym.
Jeśli człowiek jest dla tasiemca żywicielem pośrednim (jak w przypadku tasiemca bąblowcowego lub wielojamistego, a czasem także tasiemca uzbrojonego), wówczas nie pasożytuje on w przewodzie pokarmowym, a wągry osadzają się w różnych narządach. Skutki takiego zakażenia mogą być bardzo poważne.
Jak można się zarazić tasiemcem?
Do zarażenia tasiemcem nieuzbrojonym dochodzi w wyniku spożycia surowego mięsa wołowego, a uzbrojonym – mięsa wieprzowego, w których obecne były postaci larwalne tasiemca, czyli wągry. Bruzdogłowcem szerokim można zarazić się, spożywając surowe ryby (np. szczupaka, pstrąga, łososia), a tasiemcem karłowatym – zjadając jego jaja w skażonej wodzie, pokarmie czy przenoszone przez brudne dłonie.
Objawy obecności tasiemca u człowieka
Objawy kliniczne tasiemczycy mogą pojawić się dopiero po kilku miesiącach, a nawet latach od momentu zarażenia pasożytem. Wcześniej zarażenie jest zazwyczaj bezobjawowe, czasem pojawiają się niewielkie dolegliwości, takie jak bóle brzucha, dyskomfort w jamie brzusznej, nudności czy biegunka. Czasem można zaobserwować alergiczne zmiany skórne.
W wyniku tasiemczycy może także dojść do zwężenia jelita, ale takie powikłanie zdarza się bardzo rzadko. W przypadku zarażenia bruzdogłowcem szerokim istnieje ryzyko niedokrwistości z niedoboru witaminy B12, bowiem tasiemiec wchłania tę witaminę – nie zdarza się to jednak często.
Diagnostyka tasiemczycy
Tasiemczyce rozpoznaje się na podstawie obecności w kale jaj tasiemca lub całych jego członów. Obecność członów tasiemca w stolcu rozpoznać może sam chory, identyfikacja jaj pasożyta wymaga laboratoryjnego badania kału, które wykonywane jest na ogół kilkakrotnie. Badanie mikroskopowe stolca jest badaniem koniecznym do postawienia rozpoznania. Zbadanie próbek kału w kierunku chorób pasożytniczych możesz wykonać np. w DIAGNOSTYCE.
Tasiemczyca – leczenie
Leczenie tasiemczycy polega na zastosowaniu odpowiednich leków przeciwpasożytniczych. Lekiem z wyboru jest zwykle prazykwantel, ale można użyć także albendazolu czy niklozamidu. Skuteczność leczenia należy ocenić poprzez ponowne wykonanie badań mikroskopowych stolca, a leczenie nadzorowane jest przez lekarza.
Aby uniknąć zarażenia tasiemcem, przede wszystkim unikaj spożywania surowego lub poddanego niedostatecznej obróbce termicznej mięsa lub ryb nieznanego pochodzenia. Pamiętaj także o higienie rąk i higienie w kuchni podczas przygotowywania posiłków.
Wągrzyca – co to takiego?
Tasiemczyca spowodowana tasiemcem uzbrojonym niesie ze sobą ryzyko groźnego powikłania. W wyniku autoinwazji (czyli spożycia pokarmu zanieczyszczonego jajami z członów wydalonych we własnym kale człowiek przypadkowo staje się dla tasiemca żywicielem pośrednim. Postaci larwalne przenikają do krwi i wraz z nią wędrują do różnych narządów. Najczęściej lokalizują się w mózgu i oku, ale także w mięśniach i tkance podskórnej, gdzie tworzą tzw. wągry. Obraz kliniczny wągrzycy zależy od umiejscowienia wągrów.
Neurocysticerkoza (wągrzyca w mózgu) w połowie przypadków przebiega bezobjawowo, ale druga połowa manifestuje się jak guz mózgu. Mogą wystąpić zaburzenia świadomości, zaburzenia emocjonalne i psychiczne, napady padaczkowe, objawy ogniskowego uszkodzenia układu nerwowego i zwiększonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego. Rokowanie jest poważne – istnieje spore niebezpieczeństwo trwałych uszkodzeń neurologicznych. W diagnostyce stosuje się badania serologiczne – identyfikację swoistych dla antygenów pasożyta przeciwciał IgG. Takie badanie możesz wykonać w DIAGNOSTYCE. Inne przydatne badania to badania mikroskopowe stolca, badania histopatologiczne wycinków tkanek, badanie płynu mózgowo- rdzeniowego, badanie okulistyczne czy badania obrazowe.
Bibliografia:
- Interna Szczeklika – P. Gajewski, A. Szczeklik
- „Pasożyty zawleczone, ekspansywne i inwazyjne w faunie Polski” – T. Pojmańska, K. Niewiadomska
- Tasiemczyce – Gastroenterologia praktyczna
