Kannabinoidy – czym są i jakie mają działanie?

Kannabinoidy to substancje chemiczne, które od lat budzą zainteresowanie zarówno w środowisku naukowym, jak i wśród pacjentów poszukujących alternatywnych metod leczenia. Ich działanie na organizm człowieka oraz potencjalne korzyści zdrowotne są przedmiotem intensywnych badań. W artykule przyjrzymy się, czym dokładnie są kannabinoidy, jak wpływają na ciało, jakie mają zastosowanie w medycynie.

Czym są kannabinoidy?

Kannabinoidy to grupa związków chemicznych, które oddziałują z układem endokannabinoidowym (ECS) w organizmie. Układ ten odgrywa kluczową rolę w regulacji wielu procesów fizjologicznych, w tym apetytu, nastroju, bólu oraz pamięci. 

📌 Przeczytaj więcej na temat badania na kannabinoidy.

Wyróżniamy trzy główne typy kannabinoidów:

Kannabinoidy endogenne

Te substancje są produkowane naturalnie przez organizm ludzki. Najbardziej znane z nich to anandamid oraz 2-arachidonoiloglicerol (2-AG). Ich działanie polega na modulowaniu sygnałów w układzie nerwowym oraz regulacji procesów, takich jak ból, apetyt i nastrój.

Fitoskannabinoidy

Fitoskannabinoidy to związki występujące w roślinach konopi, w tym w Cannabis sativa i Cannabis indica. Najpopularniejsze z nich to tetrahydrokannabinol (THC) i kannabidiol (CBD). THC jest znane przede wszystkim z działania psychoaktywnego, podczas gdy CBD nie wywołuje efektów odurzających, a jego właściwości terapeutyczne przyciągają uwagę naukowców.

Syntetyczne kannabinoidy

Te substancje są wytwarzane w laboratoriach i często mają na celu naśladowanie działania naturalnych kannabinoidów. Przykłady to dronabinol i nabilon.

Jak działają kannabinoidy na organizm?

Kannabinoidy wpływają na organizm poprzez interakcję z receptorami kannabinoidowymi, które są częścią układu endokannabinoidowego. Istnieją dwa główne typy receptorów:

• Receptory CB1 – są zlokalizowane głównie w układzie nerwowym, w tym w mózgu. Ich aktywacja przez THC prowadzi do efektów psychoaktywnych, takich jak euforia czy zmiany percepcyjne. CB1 odgrywają również rolę w regulacji apetytu oraz odczuwania bólu.
• Receptory CB2 – znajdują się głównie w układzie odpornościowym i obwodowym układzie nerwowym. Ich aktywacja wpływa na procesy zapalne oraz odpowiedź immunologiczną organizmu. Kannabinoidy takie jak CBD mogą modulować działanie tych receptorów, co przyczynia się do ich potencjalnych właściwości terapeutycznych.

Korzyści zdrowotne stosowania kannabinoidów

Łagodzenie bólu

Jednym z najczęściej badanych zastosowań kannabinoidów jest ich działanie przeciwbólowe. Zarówno THC, jak i CBD mogą skutecznie łagodzić ból przewlekły, w tym ból neuropatyczny. Dzięki zdolności do modulowania sygnałów bólowych kannabinoidy są stosowane w terapii pacjentów z chorobami, takimi jak stwardnienie rozsiane czy nowotwory.

Działanie przeciwzapalne

Kannabinoidy wykazują również właściwości przeciwzapalne, co czyni je obiecującymi w leczeniu stanów zapalnych, takich jak choroby autoimmunologiczne. CBD w szczególności może pomóc w redukcji stanu zapalnego w organizmie, co jest korzystne dla osób cierpiących na choroby, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów czy choroba Crohna.

Redukcja lęku i depresji

Kannabinoidy, zwłaszcza CBD, mogą mieć działanie uspokajające i przeciwlękowe. Ich stosowanie może pomóc w łagodzeniu objawów lęku, depresji oraz stresu pourazowego. 

Wspomaganie snu

Kannabinoidy mogą wpływać na poprawę jakości snu oraz zmniejszenie problemów z bezsennością. Działanie to może być związane z ich właściwościami relaksacyjnymi i przeciwlękowymi.

Wsparcie w terapii nowotworowej

Medyczna marihuana jest coraz częściej stosowana w terapii pacjentów onkologicznych. Kannabinoidy mogą pomóc w łagodzeniu objawów chemioterapii, takich jak nudności i wymioty, a także zwiększać apetyt. 

Najczęściej stosowane rodzaje kannabinoidów

Tetrahydrokannabinol (THC)

THC jest głównym psychoaktywnym składnikiem marihuany. Oprócz efektów odurzających wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. Jest często stosowane w terapii pacjentów z przewlekłym bólem oraz w medycynie paliatywnej.

Kannabidiol (CBD)

CBD jest jednym z najczęściej badanych kannabinoidów. Jego właściwości terapeutyczne obejmują działanie przeciwlękowe, przeciwbólowe i przeciwzapalne. CBD jest dostępne w różnych formach, w tym olejkach, kapsułkach i produktach spożywczych.

Kannabigerol (CBG)

CBG to mniej znany kannabinoid, który wykazuje obiecujące właściwości terapeutyczne. Może mieć działanie przeciwzapalne oraz przeciwbólowe, a także wspierać zdrowie układu pokarmowego.

Kannabinol (CBN)

CBN powstaje w wyniku degradacji THC i jest znany z działania relaksującego. Może być stosowane w terapiach mających na celu łagodzenie bólu i napięcia mięśniowego.

Tetrahydrokannabiwaryna (THCV)

THCV jest kannabinoidem, który wykazuje działanie przeciwbólowe i może wspomagać procesy metaboliczne. Jego właściwości są korzystne dla osób z problemami z wagą lub cukrzycą.

Potencjalne skutki uboczne i przeciwwskazania

Chociaż kannabinoidy są uważane za stosunkowo bezpieczne, powodują pewne skutki uboczne. W przypadku THC mogą wystąpić uczucie euforii, problemy z pamięcią, suchość w ustach oraz zwiększony apetyt. CBD z kolei może powodować senność, zmiany apetytu oraz biegunkę.

Kannabinoidy wpływają na metabolizm niektórych leków, co może zwiększać ryzyko ich toksyczności. Osoby przyjmujące inne środki powinny konsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem terapii kannabinoidami.

Stosowanie kannabinoidów nie jest zalecane w czasie ciąży i karmienia piersią ze względu na brak rzetelnych badań dotyczących ich wpływu na rozwój płodu, oraz niemowlęcia. Ponadto osoby z historią uzależnień powinny zachować ostrożność.

📌 Przeczytaj także: Testy na obecność narkotyków – kiedy i jak wykonać?

Opracowanie: dr n. o zdr. Olga Dąbska

Weryfikacja merytoryczna: lek. Wiktor Trela