Koronawirus - wariant Omikron. Co warto wiedzieć?
Obecnie, na całym świecie nadal obserwuje się intensywny przyrost zachorowań na COVID-19. Choroba ta wywoływana jest przez koronawirusa SARS-CoV-2, który (jak wszystkie wirusy) posiada skłonność do wytwarzania zróżnicowanych wersji, nazywanych wariantami. Do powstania nowych wariantów dochodzi na skutek mutacji, czyli losowych zmian w kodzie genetycznym patogenu. Zmiany te mogą przekładać się na rozwój nowych cech fenotypowych wirusa, które warunkują m.in. inny stopień zakaźności, zjadliwości lub odporności na działanie ludzkiego układu immunologicznego w porównaniu ze starszymi postaciami wirusa. Do tej pory za większość zakażeń odpowiadał wariant delta, który został wykryty w Indiach w październiku 2020r. i od tamtej pory rozprzestrzenił się na całym świecie. Obecnie, największe zaniepokojenie światowej społeczności naukowej wywołuje nowoodkryty wariant Omikron.
Wariant Omikron – co to jest?
Omikron to nowopowstały wariant koronawirusa SARS-CoV-2, który wykryto po raz pierwszy w Południowej Afryce w drugiej połowie listopada 2021. Wariant Omikron został uznany przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za tzw. „wariant budzący obawę” (variant of concern), ze względu na znaczną ilość nowych mutacji oraz ich możliwy wpływ na przebieg światowej pandemii COVID-19. W nowym wariancie wykryto 60 mutacji w stosunku do oryginalnego wariantu koronawirusa SARS-CoV-2 z Wuhan, z których 32 dotyczą elementów otoczki białkowej patogenu, czyli tzw. białek kolców. To właśnie przeciwko tym białkom skierowana jest reakcja odpornościowa warunkowana przez szczepionki na COVID-19. Dodatkowo, mutacje obecne w tym wariancie koronawirusa SARS-CoV-2 warunkują zwiększoną zaraźliwość oraz mogą skutkować większą opornością wirusa na działanie ludzkiego układu immunologicznego. Szczegółowy związek między mutacjami obecnymi w wariancie Omikron, a ich konsekwencjami zdrowotnymi nadal jest przedmiotem intensywnych badań. Ze względu na krótki czas od wykrycia pierwszego przypadku zakażenia tym patogenem nadal obecne jest wiele niewiadomych w zakresie przebiegu choroby COVID-19 wywoływanej przez wariant Omikron.
Wariant Omikron – zaraźliwość
Szybki wzrost zakażeń w krajach Południowej Afryki, wywoływanych przez wariant Omikron może wskazywać na zwiększoną zaraźliwość wirusa, jednak dokładne dane w tym zakresie na początku grudnia 2021 nie są znane. Ze względu na liczne, nowopowstałe mutacje w kodzie genetycznym tego wariantu koronawirusa możliwe jest, że będzie charakteryzował się on cechami fenotypowymi, które przełożą się na wzrost zakaźności. Oznacza to, że do zakażeń COVID-19 będzie dochodziło częściej oraz łatwiej, w porównaniu z poprzednimi wariantami koronawirusa SARS-CoV-2. Z tego powodu istotne jest, aby wciąż dokładnie przestrzegać ogólnych zaleceń związanych z zapobieganiem rozprzestrzeniania się koronawirusa, które opisane zostały poniżej.
Wariant Omikron – jakie są objawy?
Objawy choroby COVID-19 wywoływanej przez wariant Omikron koronawirusa SARS-CoV-2 nie różnią się znacznie od dolegliwości występujących w przebiegu zakażeń poprzednimi wariantami tego patogenu. Nadal liczne przypadki choroby przebiegają w sposób bezobjawowy lub skąpoobjawowy, z niewielką manifestacją kliniczną, która przypomina typowe przeziębienie. Warto pamiętać, że nawet osoba chorująca bez nasilonych objawów stanowi potencjalne źródło zakażenia dla innych, którzy mogą przejść COVID-19 w o wiele bardziej niebezpieczny sposób. Najczęściej, w przypadku objawowej postaci choroby pierwsze symptomy pojawiają się ok. 5-6 dni od momentu zakażenia.
U pacjentów zakażonych wariantem Omikron koronawirusa SARS-CoV-2 może dojść do rozwoju objawów takich jak m.in.:
- Ból głowy,
- Gorączka,
- Uogólnione pogorszenie samopoczucia, zmęczenie,
- Kaszel,
- Zaburzenie lub osłabienie zmysłu węchu oraz smaku,
Dodatkowo podczas COVID-19 mogą pojawić się mniej typowe dolegliwości, jak np.:
- Ból gardła,
- Bóle mięśni i stawów,
- Nudności, wymioty,
- Biegunka.
W przypadku ciężkiego przebiegu COVID-19 może dochodzić do rozwoju licznych powikłań związanych z uszkodzeniami tkanki płucnej przez nasilony proces zapalny. Może na to wskazywać rozwój nasilającej się duszności wynikającej ze zmniejszonej skuteczności wymiany gazowej oraz gorszego transportu tlenu do krwi. W skrajnych przypadkach niezbędne jest zastosowanie leczenia wewnątrzszpitalnego, które może obejmować wdrożenie mechanicznego wspomagania oddechu. Najczęściej do rozwoju skomplikowanych powikłań dochodzi u osób niezaszczepionych, a także u pacjentów starszych oraz z współwystępującymi obciążeniami chorobowymi.
Wariant Omikron, a szczepionki
Obecnie szczepienia ochronne nadal stanowią skuteczny, podstawowy sposób walki z pandemią COVID-19. Nie istnieją wystarczające dane, aby właściwie ocenić ich skuteczność w stosunku do nowego wariantu Omikron. Na ten moment wiadomo jednak, że osoby zaszczepione przechodzą chorobę COVID-19 w sposób łagodniejszy w porównaniu z pacjentami niezaszczepionymi. Dodatkowo, wśród osób zaszczepionych istnieje o wiele niższe ryzyko rozwoju powikłań zdrowotnych, hospitalizacji oraz zgonu związanego z zakażeniem koronawirusem SARS-CoV-2.
Wariant Omikron – jak chronić się przed zakażeniem?
W celu uniknięcia zakażenia wariantem Omikron koronawirusa SARS-CoV-2 należy przestrzegać ogólnych zaleceń związanych z przeciwdziałaniem rozprzestrzeniania się pandemii. Podstawowym elementem ochrony przed chorobą jest przyjęcie wszystkich dawek szczepionki ochronnej, która znacząco zmniejsza ryzyko rozwoju choroby. W sytuacji, gdy osoba zaszczepiona rozwinie jednak objawy są one zazwyczaj dość łagodne, a ryzyko rozwoju cięższych powikłań jest znacząco niższe niż wśród osób niezaszczepionych.
Ogólne zasady ochrony przed zakażeniem koronawirusem SARS-CoV-2 obejmują:
- Regularne mycie oraz dezynfekcję rąk,
- Unikanie dużych skupisk ludzkich,
- Zachowywanie właściwego dystansu społecznego (co najmniej 1 metr),
- Stosowanie maseczek ochronnych.
Maseczki ochronne zapobiegają przede wszystkim potencjalnemu zakażeniu innych osób, dlatego istotne jest aby jak najwięcej osób pamiętało o ich stosowaniu. Dzięki wspólnemu przestrzeganiu wymienionych powyżej zasad oraz zaszczepieniu jak największej części społeczeństwa możliwe będzie skuteczne spowolnienie tempa przyrostu zakażeń oraz skuteczna walka z pandemią choroby COVID-19.
Bibliografia:
https://www.nature.com/articles/d41586-021-03614-z
https://www.who.int/news/item/28-11-2021-update-on-omicron
https://www.bmj.com/content/375/bmj.n2943
