Skuteczność szczepionek na COVID-19. Najnowsze wyniki badań

Artykuły
Redakcja Diagnostyki
Udostępnij
Spis treści:

Z dnia na dzień liczba chorych na COVID-19 w Polsce rośnie. Nowe zakażenia dotyczą w głównej mierze osób niezaszczepionych. Większość osób hospitalizowanych z powodu tej choroby nie poddało się szczepieniu. Czy osoby zaszczepione mogą czuć się bezpiecznie? Jaka jest skuteczność szczepionek przeciwko COVID-19?

Szczepionka przeciwko COVID-19 – czy chroni przed zachorowaniem i ciężkim przebiegiem zakażenia?

Z początkiem tego roku w Polsce, podobnie jak w wielu innych państwach na świecie, rozpoczęła się akcja masowego szczepienia ludności przeciwko COVID-19. Nękająca nas od 2 lat pandemia stała się powodem zapaści ochrony zdrowia, a także gospodarki. Dzięki szczepionkom liczba ofiar wirusa SARS-CoV-2 istotnie zmniejszyła się.

Jednak niewystarczający poziom wyszczepialności wśród Polaków sprawia, że z początkiem jesieni liczba chorych systematycznie wzrasta. Obecnie osoby w pełni zaszczepione stanowią nieco ponad 46% całego społeczeństwa. To wciąż za mało, żeby mówić o odporności zbiorowej. Mimo to osoby, które uzyskały odporność po szczepieniu na COVID-19 są w dużym stopniu chronione przed zachorowaniem, a w razie infekcji − przed jej tragicznymi następstwami.

W jakim stopniu szczepionki przeciwko COVID-19 chronią przed zakażeniem i ciężkim przebiegiem choroby?

W Polsce są obecnie dostępne 2 typy szczepionek:

  • wektorowe (Vaxzevria/AstraZeneca oraz COVID-19 Vaccine Janssen/ Jonson&Jonson),
  • mRNA (Comirnaty Pfizer/BioNTech oraz COVID-19 Vaccine Moderna producenta Moderna). 

Wszystkie charakteryzują się wysoką skutecznością oraz bezpieczeństwem. Osoby w pełni zaszczepione są w dużym stopniu chronione przed ciężkim przebiegiem infekcji, koniecznością hospitalizacji oraz zgonem. Najnowsze wyniki badań opublikowane w czasopiśmie „Morbidity and Mortality Weekly Report” potwierdzają ich wysoką skuteczność w ochronie przed hospitalizacją, odpowiednio na poziomie:

  • 93% dla preparatu Moderna,
  • 88%  dla szczepionki Comirnaty,
  • 71% dla szczepionki Janssen/Johnson&Johnson.

Powyższe dane zostały uśrednione. Okres obserwacji szczepionych wynosił 5 miesięcy. Skuteczność szczepionki Pfizer w okresie 14 do 120 dni od przyjęcia drugiej dawki, wynosiła 91%, a dla preparatu Moderna – 93%. Po upływie 120 dni efektywność pierwszej z nich wynosiła 77%, a drugiej – 92%.

Jaka jest skuteczność szczepionek przeciwko COVID-19 w obliczu nowych wariantów wirusa SARS-CoV-2?

Pojawienie się nowych mutacji wirusa SARS-CoV-2 stało się źródłem wielu obaw o skuteczność szczepionek. Wszystkie z nich zostały opracowane w oparciu o materiał genetyczny wariantu pierwotnego. Wbrew powszechnie panującej opinii, nowe mutacje koronawirusa nie powstały jako skutek masowych szczepień. Ich pojawienie się to naturalny, spontaniczny, proces, którego „celem” jest lepsze zaadaptowanie się wirusa do organizmu gospodarza. Liczba mutacji rośnie wraz ze wzrostem liczby zakażeń w populacji. 

Nowe warianty wirusa charakteryzują się zdolnością do szybkiego rozprzestrzeniania się w populacji osób, które nie nabyły odporności. Poza tym mogą być mniej lub bardziej zjadliwe niż oryginalny „chiński” wariant wirusa SARS-CoV-2. Szczególny niepokój budzi wariant Delta. W przeciągu niespełna roku stał się on najczęściej wykrywalnym szczepem wirusa SARS-CoV-2 u chorych na COVID-19. Obecnie dominuje również w Polsce.

Materiał genetyczny wariantu Delta różni się w niewielkim stopniu od chińskiej wersji wirusa. Pomimo tego osoby w pełni zaszczepione są w dużym stopniu chronione przed zachorowaniem, a w razie infekcji –ciężkim jej przebiegiem wymagającym hospitalizacji. Opublikowane w Wielkiej Brytanii badania określają odporność po szczepieniu preparatem Pfizer na poziomie 87,9%. Odporność po szczepieniu AstraZeneca wynosiła 59,8%. Osoby, które przyjęły jedną dawkę szczepienia, były chronione tylko w 33%.

Jak długo utrzymuje się odporność na COVID-19 po szczepieniu?

W ostatnim czasie na łamach czasopisma „The New England Journal od Medicine” pojawiło się badanie dotyczące czasu trwania ochrony poszczepiennej po przyjęciu preparatu firmy Pfizer. Odporność przeciwko COVID-19, indukowana przez tę szczepionkę, narasta niezwykle szybko w pierwszym miesiącu po przyjęciu drugiej dawki, następnie stopniowo zanika. Spadek ten wydaje się przyspieszać w 4 miesiącu po szczepieniu. Chociaż ochrona przed bezobjawowym zakażeniem w istotny sposób zmniejsza się, nie znaleziono dowodów na znaczny wzrost ryzyka ciężkiego przebiegu, hospitalizacji lub zgonu. W okresie 6 miesięcy od przyjęcia pełnego szczepienia, zabezpieczenie przed tymi powikłaniami wynosi nawet 90%.

Od 24 września osoby, które ukończyły 50. rok życia oraz pracownicy ochrony zdrowia mogą przyjąć trzecią, przypominającą dawkę szczepienia. Pod warunkiem, że od ostatniego szczepienia minęło minimum 6 miesięcy.

Obecnie wiadomo, że nabyta, w wyniku szczepienia, odporność na zakażenie wirusem SARS-CoV-2 z upływem czas spada. Jednak osoby w pełni zaszczepione nadal w dużym stopniu są chronione przed ciężkim przebiegiem infekcji i śmiercią. Konieczność przejścia pełnego cyklu szczepienia i stosowania się do kolejnych zaleceń nie powinna podlegać dyskusji!

Bibliografia:

Toksoplazmoza – choroba pasożytnicza od kotów. Sprawdź, jak ją zdiagnozować?
Ozdrowieniec: jak długo utrzymuje się jego odporność na COVID-19 po chorobie?