Torbiele w piersiach – dlaczego się pojawiają? Jakie są ich przyczyny i sposoby leczenia?

Torbiele w piersiach najczęściej rozwijają się bezobjawowo. Pacjentki w gabinecie lekarskim zwykle zgłaszają, że wyczuły w swoim gruczole mały, niebolesny guzek. Wówczas badanie USG pozwala ocenić, czy torbiel jest prosta czy złożona, określić jej rozmiar i gęstość treści, która ją wypełnia. Często takie znaleziska nie wymagają leczenia. Należy jednak zachować czujność i skonsultować się z lekarzem, ponieważ każdy wyczuwalny guzek w obrębie piersi może mieć charakter nowotworowy! Dowiedz się więcej o przyczynach, objawach i zagrożeniach związanych z torbielami w piersiach.

Torbiel w piersi – co to jest?

Torbiele w piersiach należą do łagodnych zmian rozrostowych. Mogą one występować pojedynczo, choć zdarza się, że u jednej kobiety pojawia się ich kilka.

Torbiele w piersiach mogą rozwinąć się u osób w każdym wieku. Najczęściej jednak pojawiają się u kobiet przed okresem menopauzy, zwykle przed 50 rokiem życia. Torbiele mogą ujawniać się także u młodych kobiet i dziewczynek w okresie dojrzewania. Inne częste choroby piersi, które występują u kobiet w tym wieku, to np. zakażenia piersi czy wyciek z brodawki sutkowej. Torbiele w piersiach mogą także dotyczyć starszych kobiet, zwłaszcza gdy stosują one leczenie hormonami.

Ze względu na rozmiar zmiany klasyfikuje się je jako:

• mikrotorbiele, które nie są wyczuwalne w badaniu przedmiotowym, ale można dostrzec je w badaniach obrazowych, np. USG lub mammografii;
• makrotorbiele, czyli zmiany wyczuwalne w badaniu palpacyjnym. Zwykle guzek ma wówczas średnicę 2–5 centymetrów.

Jakie mogą być przyczyny pojawienia się torbieli w piersiach?

Choroby piersi zwykle rozwijają się na podłożu predyspozycji genetycznych i pod wpływem czynników środowiskowych. Torbiele w piersiach mogą pojawiać się, gdy dochodzi do zaburzenia równowagi hormonalnej w organizmie. Największe znaczenie mają zmiany poziomów progesteronu, estrogenu, prolaktyny, hormonów tarczycy i insuliny. Wówczas komórki nabłonka przewodów mlecznych zaczynają się zbyt intensywnie dzielić. Przewody mleczne mają postać sieci drobnych kanalików i służą do wyprowadzania mleka matki podczas karmienia dziecka piersią. Rozrost komórek nabłonkowych prowadzi do zarośnięcia światła przewodów mlecznych. W niedrożnych kanalikach zaczyna się gromadzić płyn i tworzy się torbiel zastoinowa.

Jakie mogą być objawy torbieli w piersiach?

Torbiele mogą zostać wykryte samodzielnie przez kobietę podczas badania palpacyjnego piersi, w którego trakcie pod palcami wyczuwalny jest mały guzek. Łagodne zmiany, w tym także torbiele, są przeważnie gładkie, przesuwalne, okrągłe lub owalne. Ważnejest wtedy, by jak najszybciej zgłosić  się do lekarza. Każda niepokojąca zmiana w piersi może budzić podejrzenie nowotworu. Z tego względu należy poszerzyć diagnostykę, aby wykluczyć złośliwy charakter zmiany.

Torbiel w piersi może rozwijać się, nie dając żadnych objawów. Niekiedy jednak towarzyszą jej różne dolegliwości, np.:

• wyciek z brodawki sutkowej, który zwykle jest przejrzysty i ma kolor żółtawy lub lekko brązowy;
• tkliwość lub ból w okolicach piersi.

Objawy przeważnie narastają na kilka dni przed miesiączką i mijają, gdy kończy się krwawienie.

Czy torbiele w piersiach są groźne?

Torbiel w piersi stanowi łagodną zmianą rozrostową, ale może uciskać okoliczne struktury. Czasem też powoduje ból i tkliwość piersi. W zależności od typu, torbiele mogą wymagać wyłącznie obserwacji lub wiązać się z ryzykiem rozwoju nowotworu. Ze względu na cechy w obrazie USG można wyróżnić torbiele proste i złożone.

Torbiele proste

Obecność torbieli prostej najczęściej nie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju nowotworu złośliwego. Podlega ona jedynie okresowej obserwacji co 3–6 miesięcy. W obrazie USG torbiel prosta wykazuje typowe cechy, m.in.:

• jest hipoechogenna i jednorodna;
• ma gładkie, cienkie ściany;
• jest dobrze odgraniczona od okolicznych tkanek;
• za jej tylną ścianą pojawia się charakterystyczne wzmocnienie;
• nie jest unaczyniona, co można potwierdzić w badaniu USG z funkcją Dopplera (USG Doppler).

Torbiel złożona

W przypadku torbieli złożonych należy poszerzyć diagnostykę o dodatkowe badania. Istnieje wówczas ryzyko, że zmiana może mieć charakter nowotworowy. W obrazie USG w przypadku torbieli złożonej zwykle są widoczne:

• niejednorodna, gęsta treść, która wypełnia jej wnętrze;
• zmiana ogniskowa, np. guzek;
• nieregularna i pogrubiona ściana;
• przegrody, które sprawiają, że torbiel staje się dwu- lub wielokomorowa.

Cechą charakterystyczną jest także brak wzmocnienia za tylną ścianą.

Jak wygląda diagnostyka torbieli w piersi?

Pacjentka, która zgłasza się do gabinetu lekarskiego z wyczuwalnym guzkiem w piersi, powinna zostać poddana dokładnemu badaniu. Należy bowiem wykluczyć nowotworowy charakter zmiany.

Na początku lekarz zbiera od kobiety dokładny wywiad, m.in. ustala, występujące objawy i czas ich pojawienia zależność nasilenia od krwawienia miesiączkowego oraz metody stosowanej hormonalnej antykoncepcji. Inne istotne informacje dla specjalisty to np. nazwy leków przyjmowanych przez pacjentkę, występowanie chorób piersi w przeszłości, data pierwszej i ostatniej miesiączki oraz historia nowotworów w rodzinie.

Następnie lekarz przeprowadza badanie przedmiotowe piersi, najpierw w pozycji stojącej, następnie w leżącej. Specjalista ocenia wygląd skóry na piersiach oraz czy z brodawek wydobywa się płyn. Dodatkowo sprawdza węzły chłonne pachowe.

Jeżeli lekarz zaobserwuje jakieś nieprawidłowości podczas podstawowego badania, zleca badanie obrazowe piersi. W przypadku kobiet przed 35 rokiem życia lub w czasie ciąży najlepiej sprawdzi się USG piersi. Natomiast u pacjentek po 35 roku życia zaleca się wykonanie mammografii.

Niepokojący wynik badania obrazowego jest wskazaniem do przeprowadzenia biopsji gruboigłowej. Umożliwia ona pobranie fragmentu zmiany. Wycinek zostaje następnie przekazany do badania histopatologicznego, które pozwala określić charakter zmiany (nowotwór łagodny lub złośliwy), stopień jej zaawansowania i możliwości leczenia. Biopsja może być wykonana także mimo ciąży. Cały przebieg diagnostyki guzka w piersi należy przeprowadzić według standardu testu potrójnego TTS (ang. triple test score), czyli połączenia badania palpacyjnego, obrazowego i biopsji. Obowiązuje on w wielu krajach, w tym także w Polsce.

Jakie mogą być metody leczenia torbieli w piersiach?

Pojedyncze torbiele proste nie wymagają leczenia. Co jakiś czas należy jedynie wykonać badanie obrazowe piersi, np. USG w ramach kontroli.

Jeżeli pacjentka zgłasza występowanie dokuczliwych objawów, np. bólu czy tkliwości piersi, lekarz może  rozważyć odbarczenie torbieli  polegające na nakłuciu zmiany i usunięciu  jej zawartości. W ten sposób udaje się zmniejszyć nasilenie dolegliwości u pacjentki. Dodatkowo pobrany płyn może zostać poddany badaniu mikroskopowemu, aby wykluczyć złośliwy charakter zmiany.

Autor: Monika Nowakowska

Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian

Bibliografia

1. P. Gajewski i in., Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2013, s.2210–2214.
2. A. Gralec i in., Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne u młodzieży i młodych dorosłych ze zmianami w obrębie piersi, „Współczesna Onkologia” 2010, t. 14, nr 6, s. 372–375.
3. N. Houssami i in., Review of complex breast cysts: implications for cancer detection and clinical practice, “ANZ Journal of Surgery” 2005, nr 75, s. 1080–1085.