Zapalenie piersi – przy karmieniu oraz bez karmienia

Mgr Agnieszka Nowak


Udostępnij

Zapalenie piersi, znane również jako mastitis, jest bolesnym stanem zapalnym, który może występować zarówno u kobiet karmiących, jak i u tych, które nie karmią piersią. Choroba ta charakteryzuje się obrzękiem, zaczerwienieniem, bólem i czasami gorączką. W przypadku matek karmiących piersią, zapalenie piersi często wynika z zastoju mleka lub infekcji bakteryjnej, natomiast u kobiet niekarmiących może być spowodowane różnymi czynnikami, takimi jak urazy mechaniczne, zmiany hormonalne czy infekcje. Skuteczne leczenie zapalenia piersi zależy od szybkiej diagnozy i właściwej terapii, która może obejmować zarówno metody domowe, jak i interwencję medyczną, w tym antybiotyki. W niniejszym artykule omówimy przyczyny, objawy oraz strategie leczenia zapalenia piersi w różnych kontekstach.

zapalenie piersi

Zapalenie piersi – czym jest?

Zapalenie piersi to stan zapalny rozwijający się w gruczole mlecznym, który może obejmować jeden lub więcej płatów gruczołu. Najczęściej związane jest z okresem laktacji. Szacuje się, że około 10% matek karmiących piersią doświadcza tego schorzenia. Choć może wystąpić w dowolnym momencie laktacji, najczęściej pojawia się w pierwszych tygodniach po porodzie, zazwyczaj między 2 a 6 tygodniem. Zapalenie piersi jest bardziej powszechne w miesiącach zimowych, takich jak styczeń i luty. Zwykle dotyka jednej piersi, rzadko obejmując obie jednocześnie.

Szybka diagnoza i leczenie są kluczowe, aby zapobiec powikłaniom, takim jak ropień piersi. Leczenie zwykle obejmuje antybiotyki, odpoczynek oraz techniki wspomagające laktację. Oprócz interwencji medycznych, pomocne mogą być również domowe metody łagodzenia objawów, takie jak ciepłe kompresy i delikatny masaż piersi.

Przeczytaj także: https://diag.pl/pacjent/artykuly/ile-trwa-polog-jak-zmienia-sie-cialo-i-jego-funkcjonowanie/

Zapalenie piersi – przyczyny

Zapalenie piersi jest stanem zapalnym tkanki piersi, który często wiąże się z zakażeniem bakteryjnym. Najczęściej dotyka kobiet w pierwszych sześciu tygodniach po porodzie, jednak może wystąpić na każdym etapie laktacji. Kluczową przyczyną zapalenia piersi jest gromadzenie się i zastój w piersi mleka w pęcherzykach oraz przewodach mlecznych. Zalegający pokarm może przemieszczać się do innych obszarów piersi, co wywołuje natychmiastową reakcję zapalną organizmu.

Do nadmiernego gromadzenia się pokarmu w piersiach przyczynia się kilka czynników. Najważniejszym z nich jest nieprawidłowa technika karmienia. Gdy dziecko nieumiejętnie ssie pierś, nie otrzymuje wystarczającej ilości pokarmu, co prowadzi do jego zalegania w piersi. Dodatkowo, stres, przemęczenie matki oraz uszkodzenia brodawek mogą wydłużać przerwy między karmieniami, co w połączeniu z brakiem regularnego odciągania pokarmu może skutkować zapaleniem piersi.

Pozapołogowe zapalenie piersi, które nie jest związane z karmieniem piersią ani laktacją, ma dwa szczyty zachorowań zależne od wieku: 60% przypadków dotyczy kobiet poniżej 30. roku życia, a pozostałe 40% dotyka kobiet w wieku 50-60 lat. Główne przyczyny pozapołogowego zapalenia piersi to: urazy, nadmierny ucisk piersi, na przykład przez źle dobrany biustonosz, spadek odporności, zakażenie gruczołów łojowych i potowych, piercing sutków, implanty, stany hiperprolaktynemii i zaburzenia funkcji tarczycy oraz niewyleczone w pełni wcześniejsze zapalenie piersi mogą sprzyjać rozwojowi tego stanu zapalnego jak zapalenie sutka.

Warto również zwrócić uwagę na rolę bakterii w rozwoju tego schorzenia. Częstymi patogenami są gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus), gronkowiec złocisty metycylinooporny (MRSA), gronkowiec skórny (Staphylococcus epidermidis), paciorkowce oraz enterokoki. Drobnoustroje te mogą powodować ropień piersi. Jest to ograniczone zbiorowisko ropy w tkance piersiowej, najczęściej wynikające z nieleczonego zapalenia piersi. Ropień może wymagać drenażu oraz antybiotykoterapii.

Zapalenie piersi – objawy

Zapalenie piersi u kobiet często objawia się symptomami przypominającymi grypę, takimi jak:

  • Gorączka (około 38°C)
  • Bóle mięśni i głowy
  • Ogólne osłabienie i złe samopoczucie

Objawy zapalenia piersi często są niespecyficzne i mogą zostać pomylone z przeziębieniem lub grypą. Do symptomów, które mogą mylić kobiety, należą ogólne zmęczenie, złe samopoczucie, bóle głowy oraz bóle mięśni, często towarzyszące dreszczom. Charakterystyczne dla zapalenia piersi są jednak dolegliwości dotyczące samej piersi, które odróżniają je od przeziębienia i grypy.

Oprócz tych ogólnoustrojowych objawów, obszar piersi dotknięty stanem zapalnym staje się zaczerwieniony, obrzmiał i bolesny. Ignorowanie tych symptomów może prowadzić do nasilenia dolegliwości i powiększenia obrzęku piersi. Zapalenie piersi wymaga natychmiastowej interwencji medycznej, aby zapobiec powikłaniom i zapewnić szybki powrót do zdrowia.

Zapalenie piersi – leczenie

Jednym z najważniejszych sposobów radzenia sobie z zapaleniem piersi jest prawidłowe i częste karmienie dziecka zarówno zdrową, jak i chorą piersią. Bakterie obecne w zapaleniu piersi nie przenikają do mleka matki w sposób, który mógłby zaszkodzić dziecku, dlatego karmienie można kontynuować bez obaw. Zaleca się zaczynanie karmienia od zdrowej piersi, a następnie przechodzenie do chorej, aby zachować ciągły przepływ mleka i zapobiegać zastoju. Optymalny odstęp między karmieniami wynosi około dwóch godzin.

Między karmieniami można stosować zimne okłady (żelowe lub kompresy), które pomogą złagodzić ból i zmniejszyć obrzęk. Ważne jest również noszenie bezuciskowego biustonosza, który zapewni odpowiednie wsparcie bez dodatkowego ucisku na piersi.

Karmiąca mama powinna także zadbać o siebie: odpoczywać, pić dużo płynów w ciągu dnia i nie wahać się prosić o pomoc bliskich. Warto również skorzystać z pomocy doradcy laktacyjnego, który może udzielić cennych wskazówek dotyczących technik karmienia i radzenia sobie z zapaleniem piersi.

W przypadku silnego stanu zapalnego piersi, leczenie często zaczyna się od stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Leki te pomagają złagodzić stan zapalny, zmniejszyć ból oraz obniżyć gorączkę. Jeśli po kilku dniach stosowania NLPZ nie nastąpi poprawa, konieczne może być wprowadzenie antybiotykoterapii.

Podczas przyjmowania antybiotyków, warto również pamiętać o stosowaniu probiotyków, aby wspierać zdrową florę bakteryjną jelit. Istotne jest, że w trakcie antybiotykoterapii nie ma przeciwwskazań do kontynuowania karmienia piersią, co jest ważne dla zdrowia dziecka i matki.

Zapalenie piersi – bez karmienia, przy karmieniu i po menopauzie

Zapalenie piersi przy karmieniu jest to zapalenie piersi związane z laktacją, najczęściej występujące w pierwszych tygodniach po porodzie. Jednym z najczęstszych powikłań zapalenia piersi jest obniżenie laktacji, co może prowadzić do konieczności zaprzestania karmienia piersią. Aby temu zapobiec, kluczowe jest poświęcenie czasu na złagodzenie objawów choroby i wsparcie procesu laktacji. Warto pamiętać, że kontynuowanie karmienia piersią nawet w trakcie leczenia zapalenia piersi jest możliwe i bezpieczne dla dziecka.

Zastój pokarmu w piersiach oraz związane z nim zapalenie nie stanowią powodu do zaprzestania karmienia piersią. Wręcz przeciwnie – regularne karmienie noworodka lub niemowlęcia jest jedną z najskuteczniejszych metod leczenia tego problemu. Należy jak najczęściej przystawiać dziecko do chorej piersi, a dopiero potem podawać mu zdrową. Warto zmieniać pozycje karmienia, aby dziecko mogło efektywnie opróżniać pierś. Szczególnie pomocne jest przystawianie dziecka w taki sposób, aby jego bródka była skierowana w stronę miejsca zastoju, co może przyspieszyć jego opróżnianie. Jedną z najbardziej skutecznych pozycji przy leczeniu zastoju pokarmu jest pozycja „spod pachy”, która pozwala na lepsze opróżnianie piersi i może przynieść ulgę.

Zapalenie piersi bez karmienia jest stanem zapalnym piersi, który występuje u kobiet poza okresem ciąży i laktacji. Przyczynami mogą być urazy, zakażenia gruczołów łojowych, piercing sutków, implanty piersi oraz różne zaburzenia hormonalne. Leczenie często wymaga stosowania leków przeciwzapalnych i antybiotyków.

Zapalenie piersi po menopauzie może występować u kobiet dość często, jest to związane z hormonalnymi zmianami i innymi czynnikami, takimi jak infekcje gruczołów łojowych. Leczenie zależy od przyczyny i może obejmować leki przeciwzapalne, antybiotyki oraz dalszą diagnostykę w celu wykluczenia raka piersi.

Bardzo ważna jest uważna obserwacja swojego ciała i zwracanie uwagi na wszelkie niepokojące objawy, takie jak narastający ból, zaczerwienienie, obrzęk lub pojawienie się guzków w piersi. W przypadku wystąpienia takich objawów, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem, aby zapewnić szybką diagnostykę i odpowiednie leczenie. Regularna kontrola i świadomość swojego ciała są kluczowe w zapobieganiu powikłaniom zapalenia piersi i w utrzymaniu zdrowia matki oraz dziecka.

Pytania i odpowiedzi

Zastoje w piersiach. Co robić, aby ich uniknąć?

Aby uniknąć zastoju pokarmu w piersiach, ważne jest regularne i kompleksowe opróżnianie piersi podczas karmienia dziecka, zmienianie pozycji podczas karmienia, stosowanie zimnych okładów na piersi oraz noszenie luźnych, nieuciskających biustonoszy.

Czy istnieją domowe sposoby na zapalenie piersi?

Tak, domowe sposoby na zapalenie piersi obejmują częste i prawidłowe karmienie dziecka, stosowanie ciepłych okładów przed karmieniem, a po karmieniu zimnych okładów, unikanie uciskania piersi oraz odpoczynek i picie odpowiedniej ilości płynów.

Co może powodować nawracające zapalenie piersi?

Nawracające zapalenie piersi może być spowodowane niewłaściwą techniką karmienia, zastoju pokarmu, uszkodzeniami brodawek, stresującymi sytuacjami, osłabieniem odporności, a także nieleczeniem poprzednich infekcji.

Diagnoza: zapalenie piersi. Czy można karmić w trakcie zapalenia piersi?

Tak, zaleca się kontynuowanie karmienia piersią podczas zapalenia piersi, ponieważ regularne opróżnianie piersi pomaga w leczeniu infekcji i zmniejsza zastoje pokarmu. Należy również skonsultować się z lekarzem w celu odpowiedniego leczenia.

Czy zapalenie piersi po menopauzie jest groźne?

Zapalenie piersi po menopauzie może być poważne, zwłaszcza jeśli jest związane z infekcjami gruczołów łojowych lub zmianami hormonalnymi. Istotne jest szybkie zdiagnozowanie i leczenie, aby wykluczyć inne schorzenia, w tym raka piersi.

Bibliografia

  • Re-thinking benign inflammation of the lactating breast: Classification, prevention, and management. Douglas P. Womens Health (Lond). 2022 Jan-Dec;18:17455057221091349.
  • The Role of Chronic Inflammation in the Development of Breast Cancer. Danforth DN. Cancers (Basel). 2021 Aug 3;13(15):3918.
  • Mastitis While Breastfeeding: Prevention, the Importance of Proper Treatment, and Potential Complications. Pevzner M, Dahan A. J Clin Med. 2020 Jul 22;9(8):2328.
  • [Mastitis]. Krogerus C, Wernheden E, Hansen LB. Ugeskr Laeger. 2019 Nov 18;181(47):V07190396. Danish.
  • World Health Organization Department of Child and Adolescent Health and Development . Mastitis: Causes and Management. World Health Organization Department of Child and Adolescent Health and Development; Geneva, Switzerland: 2000.