Amnezja

Amnezja (z łac. amnesia – ‘niepamięć’), czyli brak lub deficyt pamięci, jest zaburzeniem zdolności do magazynowania i odtwarzania informacji. Może pojawić się w sposób nagły lub postępować powoli w zależności od przyczyny problemu. Jeżeli amnezja rozwija się w wyniku uszkodzeń w obrębie mózgu, wówczas ma ona podłoże organiczne, np. w przebiegu zwyrodnieniowych chorób układu nerwowego. Amnezja może mieć również pochodzenie czynnościowe. Wówczas układ nerwowy nie funkcjonuje prawidłowo pomimo braku jednoznacznego uszkodzenia widocznego w badaniach, np. w nerwicach, w depresji i psychozach. Przejściowa amnezja może być spowodowana stosowaniem pewnych środków uspokajających i nasennych. 

Wyróżnia się amnezję wsteczną i amnezję następczą. Pierwsza to niemożność odzyskania informacji uzyskanych przed określoną datą, zwykle datą wypadku lub operacji. Może sięgać kilkudziesięciu lat lub okresu kilku miesięcy. Amnezja następcza to niemożność przeniesienia nowych informacji z pamięci krótkotrwałej do długotrwałej. Oba typu mogą wystąpić jednocześnie.

W zależności od przebiegu można wyróżnić następujące postacie amnezji:

• ostrą (nagłą) – pojawia się w sposób nagły i przemija,
• utrwaloną – rozwija się powoli i stopniowo postępuje,
• całkowitą – dotyczy wszystkich obszarów pamięci,
• częściową – obejmuje jeden rodzaj pamięci, np. amnezja słowna.

Ostra amnezja rozwija się szybko i może mieć charakter odwracalny lub nieodwracalny. W zależności od przyczyny i lokalizacji uszkodzeń dotyczy wszystkich lub wybranych obszarów pamięci. Ostra amnezja może pojawiać się m.in. w wyniku:

• udaru niedokrwiennego mózgu,
• przemijającego ataku niedokrwiennego (TIA),
• zapalenia mózgu,
• ciężkiego urazu w obrębie głowy,
• wstrząśnienia mózgu,
• omdlenia,
• ataku padaczki, głównie skroniowej,
• zatrucia.

Nadużywanie alkoholu przez długi czas może prowadzić do ostrej amnezji na skutek przewlekłego niedoboru witaminy B1, który pojawia się u osób nadużywających alkoholu. Przez dłuższy czas rozwija się tzw. zespół Korsakowa. W jego przebiegu występują psychoza alkoholowa i ostre zaburzenia pamięci, które zostają zastąpione konfabulacjami. Utrwalona amnezja postępuje stopniowo i jest zjawiskiem nieodwracalnym. Należy do objawów organicznego uszkodzenia mózgu w wyniku przewlekłej choroby, np. choroby zwyrodnieniowej układu nerwowego, niedokrwienia lub guza mózgu.