Carcinoma

Carcinoma (z łac. carcinoma – ‘rak’) jest nowotworem złośliwym, który rozwija się z komórek nabłonka.

Do cech charakterystycznych tego typu nowotworu należą:

• zdolność naciekania otaczających tkanek i narządów;
• skłonność do dawania przerzutów do węzłów chłonnych, a także odległych narządów – komórki nowotworowe mogą dostawać się do oddalonych części organizmu przede wszystkim wraz z krwią lub limfą, rzadziej drogą płynu mózgowo-rdzeniowego;
• brak torebki otaczającej guz;
• odrastanie w miejscu pierwotnego występowania, jeżeli komórki guza nie zostały usunięte w całości, czyli możliwość wznowy miejscowej;
• szybki wzrost;
• charakterystyczny wygląd komórek, które budują guz (np. kształt i wygląd jądra komórkowego w obrazie pod mikroskopem);
• zdolność tworzenia nowych naczyń krwionośnych, które dostarczają krew bezpośrednio do guza i umożliwiają mu wzrost.

U mężczyzn do najczęstszych postaci carcinoma należą rak płuca i rak gruczołu krokowego, czyli prostaty. Natomiast u kobiet notuje się najwięcej przypadków raka piersi.

Wśród czynników zwiększających ryzyko zachorowania na nowotwory można wymienić przede wszystkim:

• palenie tytoniu,
• spożywanie alkoholu,
• przewlekłe narażenie na zanieczyszczone powietrze,
• nadwagę i otyłość.

Kluczową rolę we wczesnym wykrywaniu raka, to znaczy w stadium, gdy możliwe jest wyleczenie, odgrywają badania profilaktyczne. W Polsce programy testów przesiewowych obejmują badania w kierunku:

• raka piersi – wykonywanie mammografii co dwa lata przez kobiety w wieku 50-69 lat;
• raka szyjki macicy – wykonywanie badania cytologicznego wymazu z szyjki macicy raz na trzy lata przez kobiety w wieku 25-59 lat;
• raka jelita grubego – u osób w wieku 50-64 lat; jednokrotne wykonanie kolonoskopii;
• raka płuc – dotyczy osób należących do grupy wysokiego ryzyka, głównie nałogowych palaczy w wieku 55-74 lat. Polega na wykonaniu tomografii komputerowej o niskiej dawce promieniowania.