Dysfagia
Dysfagia to termin stosowany dla określenia trudności występujących podczas przechodzenia pokarmu z jamy ustnej przez przełyk do żołądka. Nie powinna być ona mylona z innymi zaburzeniami połykania, jakimi są afagia – niezdolność do połykania, oraz odynofagia – bolesne połykanie. Dysfagia dotyczy około 7% populacji, a częstość jej występowania wzrasta z wiekiem.
W zależności od przyczyny umiejscowienia problemów wyróżniono dwa rodzaje dysfagii:
● ustno-gardłową – zwaną też przedprzełykową lub górną (utrudnione jest przechodzenie pokarmu do przełyku);
● przełykową – zwaną też dolną (utrudnione jest przechodzenie pokarmu przez przełyk).
Dysfagia może być związana z połykaniem pokarmów stałych, rozdrobnionych oraz płynów. Zmagający się z nią chorzy krztuszą się, kaszlą, kichają, łzawią, a także mają odruch wymiotny podczas jedzenia. Pojawić się może u nich uczucie zatrzymania pokarmu w przełyku, zalegania kęsa za mostkiem, gniecenia w klatce piersiowej. Dysfagia w znaczący sposób pogarsza jakość życia, ale i wiąże się z ryzykiem aspiracyjnego zapalenia płuc czy niedożywienia.
Wymienianych jest wiele potencjalnych przyczyn dysfagii. Postać ustno-gardłowa może być wywołana m.in. przez udar mózgu, stwardnienie rozsiane, neuropatie obwodowe (mogą pojawić się w przebiegu chorób układowych tkanki łącznej czy cukrzycy), guzy pnia mózgu, chorobę Parkinsona, operacje okolicy szyi, pląsawicę Huntingtona, miastenię czy chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa.
Wśród możliwych przyczyn dysfagii przełykowej wymieniane są:
- rak, uchyłki bądź pozapalne zwężenie przełyku,
- zwężenie przełyku po oparzeniu,
- rozlany skurcz przełyku,
- twardzina układowa,
- cukrzyca,
- pierścień Schatzkiego,
- achalazja,
- bolesne skurcze bądź choroba refluksowa przełyku,
- choroba Chagasa,
- skutki uboczne przyjmowania niektórych leków (np. metyloksantyn, antagonistów kanału wapniowego, azotanów).
Źródła:
- A. Dylczyk-Sommer, Dysfagia. Część 1: zagadnienia ogólne, „Anestezjologia Intensywna Terapia” 2020, t. 52, nr 3, s. 229–235.
- J. Olszewski, H. Zielińska-Bliźniewska, P. Pietkiewicz, Zaburzenia połykania jako interdyscyplinarny problem diagnostyczny i leczniczy, „Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny” 2011, t. 11, s. 44–49.
- J. Terlikiewicz, R. Makarewicz, Zaburzenia połykania, „Polska Medycyna Paliatywna” 2003, t, 2, nr 1, s. 31–38.
