Endorfiny

Endorfiny (ang. endogenous morphine- endogenne morfiny) są to hormony peptydowe, produkowane przez organizmy żywe, zwane również hormonami szczęścia, ze względu na to jak wpływają na odczuwanie bólu. Odkryte zostały w latach 70. XX wieku przez Hansa W. Kosterlitz’a oraz Johna Hughes’a. Syntezowane są w płatach przysadki mózgowej (przednim i środkowym), jądrze pasma samotnego, jądrze łukowatym podwzgórza oraz w keratynocytach i melanocytach.

Prekursor endorfin- proopiomelanokortyna, wydzielana jest z podwzgórza, a jej uwalnianie pobudzane jest przez kortykoliberynę w odpowiedzi na ból i stres. Wyszczególnia się kilka rodzajów endorfin różniących się wielkością oraz funkcjami: α- endorfiny (16 aminokwasów, reakcje unikowe); B- endorfiny (31 aminokwasów, najaktywniejsze, odpowiadają za stany euforyczne); γ (17 aminokwasów; działanie przeciwpsychotyczne, regulując ciśnienie krwi).

Endorfiny działają, łącząc się z receptorami opioidowymi obecnymi w zakończeniach nerwowych, w odpowiedzi na bodziec bólowy czy stresowy. Strukturalne podobieństwo do morfiny sprawia, że działają one przeciwbólowo, hamując przewodzenie bodźców bólowych. Zaburzenia wydzielania endorfin mogą skutkować problemami w radzeniu sobie ze stresem, obniżeniem nastroju, depresją i stanami lękowymi. Ich brak może również powodować zwiększoną podatność na uzależnienia.