Fenotyp

Fenotyp to określenie pochodzące z języka greckiego od słów φαίνω – ‘przejawiać’ i τύπος, czyli ‘wzór, norma’. Fenotyp to zespół cech organizmu, które zdołał on wykształcić podczas rozwoju, jakie możliwe są do skategoryzowania i opisania. Niektóre z nich można uwidocznić jedynie za pomocą procedury technicznej. Eksperci przedstawiają fenotyp jako zewnętrzny przejaw genotypu, czyli zestawu posiadanych genów. Do wykształcenia fenotypów dochodzi w czasie życia płodowego i później w wyniku czynników środowiskowych i epigenetycznych. 

Poza genotypem fenotyp determinowany jest przez czynniki środowiskowe, m.in.: warunki klimatyczne, stopień zanieczyszczenia środowiska, rodzaj i ilość pożywienia, narażenie na promieniowanie lub szkodliwe substancje chemiczne, narażenie na stres. Dlatego też ten sam genotyp może objawiać się różnymi cechami fenotypowymi, zależnie od warunków środowiska. Eksperci określają to jako plastyczność fenotypową. Zgodnie z jej założeniami z tego samego genotypu, ale w różnych środowiskach, mogą powstawać różne rodzaje fenotypów.

Typowymi cechami fenotypowymi są cechy morfologiczne, do których należą:

• budowa ciała, sylwetka,
• masa ciała,
• wzrost, 
• odcień skóry,
• kolor włosów,
• kolor oczu, 
• kształt uszu lub innych części ciała.

Należy wiedzieć, że znacznej części fenotypu się nie widzi. Takie cechy, jak: płodność, temperament, anatomia (budowa i ułożenie narządów wewnętrznych), skłonność do chorób, zwłaszcza genetycznych, czy grupa krwi, także wchodzą w skład fenotypu.

O cechach fenotypowych mówi się w kontekście chorób genetycznych, którym towarzyszą charakterystyczne cechy morfologiczne ciała. Dla przykładu na fenotyp zespołu Downa składają się m.in.: krótkogłowie, płaska twarz, skośne ustawienie szpar powiekowych, płaska nasada nosa, duży język, krótka szyja, fałd skórny na karku, krótkie i szerokie dłonie.