Priony
Priony są nietypowymi formami białek, które mogą być przyczyną różnych chorób neurodegeneracyjnych u ludzi i zwierząt. Są to niezwykle małe i wysoce niezwykłe cząsteczki, które w przeciwieństwie do wirusów czy bakterii, nie posiadają kwasów nukleinowych (DNA ani RNA). Główną cechą prionów jest zdolność do zmiany struktury białka normalnego w patologiczną, prowadzącą do zaburzeń neurologicznych.
Choroby prionowe:
- Choroba Creutzfeldta-Jakoba (CJD): Jest to rzadka, ale śmiertelna choroba neurodegeneracyjna, która prowadzi do szybkiego pogorszenia funkcji mózgu i ciała.
- Choroba kuru: Była to choroba prionowa przenoszona przez społeczność ludzi w Papui-Nowej Gwinei, która zanikła po wprowadzeniu zakazu praktyk kulturowych związanych z konsumpcją mózgów zmarłych osób.
- Choroba Creutzfeldta-Jakoba u bydła (BSE), zwana także szaloną krową: Jest to choroba przenoszona na ludzi, która pojawiła się w Wielkiej Brytanii w latach 80. XX wieku, przede wszystkim w wyniku karmienia bydła mięsnymi odpadami zawierającymi zarażone tkanki.
- Choroba śmiertelna przewlekła obturacyjna encefalopatia męska (FSE): Podobnie jak BSE, FSE jest chorobą prionową, ale występuje u kotów, szczególnie tych żywiących się martwymi zwierzętami.
Priony mogą być przenoszone przez zakażone tkanki, spożycie zanieczyszczonej żywności, a nawet przez nieprawidłowe procedury medyczne. Z uwagi na trudności w leczeniu i zrozumieniu prionów, są one przedmiotem intensywnych badań naukowych.
