Punkcja

Słowo „punkcja”pochodzi od łacińskiego punctio ‘ukłucie’. W medycynie określa się tak zabieg wkłucia w wybraną przestrzeń ciała w celu przeprowadzenia diagnostyki i tym samym ustalenia dalszego postępowania z pacjentem (zaplanowania leczenia lub przeprowadzenia dalszej diagnostyki).

Podczas wykonywania punkcji wybrany rejon ciała nakłuwany jest za pomocą specjalnej igły. Umożliwia ona pobranie płynu, tkanki albo wprowadzenie substancji leczniczej (lub wszystkie te czynności podczas jednego zabiegu).

Lekarz może wykonać kilka rodzajów punkcji:

• punkcja zatok – wykonywana jest m.in. przy ostrym zapaleniu zatok w celu pobrania materiału do badania bakteriologicznego. Ponadto dzięki zabiegowi możliwe jest usunięcie (ewakuacja) wydzieliny zalegającej w zatokach oraz (jeśli to konieczne) podanie leków. W przypadku punkcji zatoki szczękowej lekarz przebija jej ściany igłą od wewnętrznej strony nosa. W przypadku zatoki klinowej, do której dostęp jest ułatwiony, punkcję wykonuje się nie igłą, a kaniulą. Natomiast zabieg na zatokach czołowych wymaga przebicia od zewnątrz tuż przy łukach brwiowych;
• punkcja lędźwiowa – wykonywana jest przede wszystkim w celu diagnostyki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i samego mózgu, a także w celu podania znieczulenia. Punkcję lędźwiową przeprowadza się w pozycji na boku, z głową i nogami podciągniętymi do klatki piersiowej. Igła wbijana jest w przestrzeń między kręgami;
• punkcja kolana – wykonywana jest w celu pobrania płynu ze stawu kolanowego do badania albo podania leku. Punkcja kolana jest wskazana przy nieustępujących dolegliwościach bólowych, jakie mogą pojawić się w reumatoidalnym zapaleniu stawów (RZS) czy w zmianach zwyrodnieniowych;
• punkcja jajników – wykonywana jest nie tylko przy zapłodnieniu in vitro, ale także, gdy na jajnikach pojawią się torbiele, które nie znikają mimo zastosowania innych metod terapeutycznych. Wkłucie następuje przez dostęp przezpochwowy;
• punkcja nerek – przeprowadza się ją w celu zdiagnozowania przyczyn powstawania cyst i torbieli na nerkach oraz ich opróżnienia.