Splenomegalia

Splenomegalia to powiększenie śledziony. Określenie to pochodzi z języka greckiego od słów spleno, co tłumaczy się jako ‘śledzionę’, oraz megalia, co oznacza ‘wielki’. Części przypadków powiększenia śledziony towarzyszy powiększenie wątroby, czyli hepatomegalia. Taki stan eksperci nazywają hepatosplenomegalią. Fizjologicznie masa śledziony wynosi około 150 g. Splenomegalię stwierdza się, gdy narząd ten waży ponad 350 g. Ze względu na stopień powiększenia śledziony dokonano podziału na:

• masywne powiększenie śledziony (powyżej 1000 g),
• umiarkowane powiększenie śledziony (500-1000 g),
• nieznaczne powiększenie śledziony (do 500 g).

Według kolejnej klasyfikacji istnieje pięć stopni zaawansowania splenomegalii:

• I° – narząd ukryty pod lewym łukiem żebrowym, niemacalny,
• II° – narząd poniżej lewego łuku żebrowego,
• III° – narząd sięga do wysokości pępka,
• IV° – narząd wyczuwalny w połowie odległości między pępkiem a dołem biodrowym lewym,
• V° – narząd wypełnia lewy dół biodrowy.

Do powiększenia śledziony dojść może z wielu przyczyn, zarówno związanych z samym narządem, jak i w przebiegu różnych chorób ogólnoustrojowych. Wśród możliwych przyczyn splenomegalii wymieniane są m.in.: 

• choroby zakaźne (np. gruźlica, malaria, leiszmanioza, jersinioza, borelioza, tularemia, mononukleoza, cytomegalia), 
• zespoły mieloproliferacyjne (np. czerwienica prawdziwa), 
• ostre białaczki, 
• choroby limfoproliferacyjne (np. przewlekła białaczka limfatyczna), 
• choroby spichrzeniowe (np. choroba Niemanna-Picka, skrobiawica), 
• choroby autoimmunologiczne i układowe (np. toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów), 
• torbiel lub ropień śledziony, 
• pierwotne lub wtórne nowotwory śledziony.

Splenomegalii towarzyszyć mogą następujące objawy: ból pleców, nudności, wymioty, zgaga, spadek masy ciała, wybroczyny, zmęczenie, bladość, duszność. W przypadku, gdy przy powiększeniu śledziony występują trombocytopenia (niedobór płytek krwi), niedokrwistość (niedobór krwinek czerwonych) czy leukopenia (niedobór leukocytów), mówi się o hipersplenizmie, tzw. zespole dużej śledziony.