Autoimmunologiczne zapalenia mózgu, panel przeciwciał, surowica, met. IIF

Badanie autoprzeciwciał przeciwneuronalnych jest stosowane w diagnostyce i różnicowaniu autoimmunizacyjnego zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego oraz neuronalnych zespołów paranowotworowych. W przypadkach autoimmunologicznego zapalenia mózgu i rdzenia kręgowego w krwi i płynie mózgowo-rdzeniowym stwierdzana jest obecność autoprzeciwciał przeciwneuronalnych skierowanych przeciwko antygenom komórek nerwowych, którymi są: kanały jonowe, receptory i białka synaptyczne (m.in. receptory pobudzające NMDA i AMPA oraz hamujące GABAb, GABAa, receptory glicynowe i dopaminergiczne) oraz białka kompleksu kanału potasowego VGKC, z wyróżnieniem składników: białek LGI1 i  CASPR2. Przeciwciała przeciwko kwasowi N-metylo-D-asparaginowemu, NMDA (ang. N-Methyl-D-Aspartate) są swoiste w stosunku do zewnątrzkomórkowego epitopu podjednostki NR1 receptora glutaminianu. Pojawiają się w surowicy chorego lub w płynie mózgowo-rdzeniowym. Reakcja autoimmunizacyjna skierowana przeciw receptorowi glutaminianu  wywołuje objawy zapalenie mózgu typu NMDA (zapalenia mózgu związanego z obecnością przeciwciał anty-NMDA(R). Schorzenie towarzyszy nowotworom, choć znaczna ilość przypadków stwierdzana jest mimo braku wykrywalnego nowotworu.  Zapaleniu układu limbicznego mózgu (odpowiedzialnego za pamięć, uczenie się, emocje) towarzyszą przeciwciała przeciwko receptorom glutaminianu (typ NMDA oraz AMPA), przeciwko kompleksowi VGKC i receptorom GABAB. W przypadku obecności przeciwciał  przeciw kanałom potasowym bramkowanym napięciem, anty-VGKC (ang. anti-voltage-gated potassium channel), charakter i objawy zapalenia zależą od specyficzności przeciwciał, choć mogą się pokrywać. U chorych na zespół Morvana, z dodatnim wynikiem dla przeciwciał anty-LGI-1, dominuje upośledzenie funkcji poznawczych i napady padaczkowe. U chorych z dodatnim wynikiem anty-CASPR2 dominuje nadreaktywność  ruchowa. Autoimmunizacyjne zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego jest odróżniane od neuronalnych zespołów paranowotworowych. W teście, przeznaczonym do wykonywania w surowicy lub płynie mózgowo-rdzeniowym, identyfikowana jest obecność przeciwciał: anty-NMDA, anty-GABA, anty-AMPA R1, anty-AMPA-R2, przeciw podjednostkom kanałów potasowych bramkowanych napięciem (VGKC) – anty-CASPR2 i anty-LGI-1 oraz anty-DPPX towarzyszących zapaleniom mózgu. Wynik testu opiera się na ocenie jakościowej wyrażanej jako: przeciwciała obecne – obecność charakterystycznego świecenia lub przeciwciała nieobecne – brak reakcji.