Candida spp. Przeciwciała anty-mannanowe, ilościowo

Ilościowe oznaczanie przeciwciał anty-mannowych  w surowicy krwi, przydatne w diagnostyce kandydozy układowej oraz zakażenia narządów wewnętrznych przez patogeny rodzaju Candida. Gatunki rodzaju Candida (Candida spp.), głównie Candida albicans, są odpowiedzialne za rozwój kandydozy, choroby grzybiczej o przebiegu lokalnym, ograniczonym do powierzchni błon śluzowych  lub wieloukładowym. Candida są grzybami drożdżopodobnymi, dla których głównym rezerwuarem są zwierzęta i człowiek. Są komensalami skóry, błon śluzowych przewodu pokarmowego, dróg moczowo-płciowych i oddechowych. Są obecne w żywności; w klimatyzacji w pomieszczeniach szpitalnych i  na sprzęcie medycznym. Wywołują zakażenia oportunistyczne u osób z osłabionym układem odpornościowym: chorych na granulocytopenię; osób w immunosupresji po przeszczepach; osób leczonych kortykosterydami i lekami wpływającymi na mechanizmy odpornościowe; osób po długotrwałej antybiotykoterapii;  zakażonych HIV; po zabiegach chirurgicznych; osób po oparzeniach; podłączonych do respiratora dłużej niż 3 dni, cewnikowanych etc.; w ciężkim stanie ogólnym; chorych onkologicznych; chorych hemodializowanych. Patogenność Candida wiąże się z obecnością na powierzchni ich komórek cząsteczek umożliwiających adhezję do komórek gospodarza, macierzy zewnątrzkomórkowej tkanek gospodarza i powierzchni sztucznych, np. cewników medycznych. Czynnikiem chorobotwórczości są enzymy: kwaśne proteazy i fosfolipazy, umożliwiające penetrację tkanek – błon śluzowych, śródbłonków ścian naczyń itd. Inwazja głęboko jest poprzedzona kolonizacją błon śluzowych lub skóry i dopiero po przekroczeniu ich barier, drobnoustrój może rozsiać się przez układ krwionośny do narządów wewnętrznych. Najważniejsze zespoły chorobowe powodowane przez Candida spp. to kandydozy: skórna; przewlekła śluzówkowo-skórna (zakażenie włosów, paznokci i błon śluzowych); przewodu pokarmowego;  dróg oddechowych, w tym zapalenie płuc, zapalenie tchawicy i oskrzeli; dróg moczowo-płciowych, w tym kandydoza pochwy i żołędzi.  W przypadku kandydozy układowej wyróżnia się kandydemię, gdy komórki grzyba obecne są w krwi oraz kandydozę rozsianą polegającą na głębokim zajęciu organów wewnętrznych: nerek, płuc, OUN (np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych), układu kostno-szkieletowego, mięśnia sercowego i osierdzia, otrzewnej i układu naczyniowego. Do gatunków Candida najczęściej powodujących choroby u ludzi należą: C.albicans; C.glabrata; C. parapsilosis; C.tropicalis; C. Krusei; C. lusitaniae. Kandydemie są czwartym co do częstości czynnikiem etiologicznym szpitalnych zakażeń krwi;  zakażenia układowe, powodują  30-70% śmiertelność u chorych  w immunosupresji. Badanie serologiczne w kierunku Candida spp.  polega na wykrywaniu przeciwciał  swoistych dla silnie immunogennego antygenu mannanowego – glikoproteiny zawierającej mannan, główny składnik ściany komórkowej Candida –  markera inwazyjnej kandydozy. Oznaczenie przeciwciał jest pomocne w potwierdzaniu grzybicy i układowego zakażenia u chorych obarczonych ryzykiem. Monitorowanie takich chorych powinno być przeprowadzane regularnie, przynajmniej raz w tygodniu. Wzrost miana przeciwciał (około 4 razy)  świadczy o  zwiększonej ekspozycji na C. albicans. U chorych z upośledzonym układem odpornościowym, a szczególnie ze zmniejszoną zdolnością do produkcji  immunoglobulin, przydatność kliniczna oznaczenia specyficznych przeciwciał jest ograniczona. Wynik ilościowy testu wyrażony w jednostkach (AU) na ml jest przypisywany do wyników ujemnych, pośrednich lub dodatnich.

Ograniczenie stosowania u osób z upośledzonym układem odpornościowym, przeciwciała heterofilne.

Wynik dodatni: zakażenie  Candida Spp., przebyte zakażenie – istotny  wzrost poziomu przeciwciał w kolejnych oznaczeniach.