Candida spp. Przeciwciała anty-mannanowe, ilościowo

Ilościowe oznaczanie przeciwciał anty-mannowych  w surowicy krwi,  przydatne w diagnostyce kandydozy układowej oraz zakażenia narządów wewnętrznych przez patogenu rodzaju Candida. Gatunki rodzaju Candida, głównie Candida albicans, są odpowiedzialne u człowieka za rozwój kandydozy, choroby grzybiczej o przebiegu lokalnym, ograniczonym do powierzchni błon śluzowych  lub wieloukładowym. Candida są grzybami drożdżopodobnymi, dla których głównym rezerwuarem jest człowiek i zwierzęta. Są komensalami skóry, błon śluzowych przewodu pokarmowego, dróg moczowo-płciowych i oddechowych. Znajdowane są w jedzeniu, na sprzęcie medycznym, w środowisku szpitalnym i w klimatyzacji. U osób z osłabionym układem odpornościowym wywołują zakażenia oportunistyczne (chorzy na granulocytopenię; w immunosupresji po przeszczepach; leczeni kortykosterydami; zakażeni HIV; po zabiegach chirurgicznych; oparzeni; w ciężkim stanie ogólnym, chorzy onkologiczni; chorych hemodializowani, podłączeni do respiratora dłużej niż 3 dni).  Patogenność Candida wiąże się  z obecnością na powierzchni cząsteczek umożliwiających adhezję do komórek gospodarza, macierzy zewnątrzkomórkowej i sztucznych powierzchni, np. cewników medycznych. Czynnikiem chorobotwórczości są: kwaśne proteazy i fosfolipazy, umożliwiające penetrację tkanek: błon śluzowych, ścian naczyń itd. Choroba inwazyjna jest poprzedzona kolonizacją błon śluzowych lub skóry i dopiero po przekroczeniu tych barier, drobnoustrój może rozsiać się przez układ krwionośny do różnych narządów wewnętrznych. Najważniejsze zespoły chorobowe powodowane przez Candida spp. to kandydozy: skórna; przewlekła śluzówkowo-skórna (zakażenie włosów, paznokci i błon śluzowych); przewodu pokarmowego;  dróg oddechowych, w tym zapalenie płuc, zapalenie tchawicy i oskrzeli; dróg moczowo-płciowych, w tym kandydoza pochwy i żołędzi.  W przypadku kandydozy układowej wyróżnia się kandydemię, gdy komórki grzyba obecne są w krwi oraz kandydozę rozsianą polegającą na głębokim zajęciu organów wewnętrznych: nerek, płuc, OUN (np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych), układu kostno-szkieletowego, mięśnia sercowego i osierdzia, otrzewnej i układu naczyniowego. Do gatunków Candida najczęściej powodujących choroby u ludzi należą: C.albicans, C.glabrata, C. parapsilosis, C.tropicalis, C. Krusei, C. lusitaniae. Kandydemie są czwartym, co do częstości czynnikiem etiologicznym szpitalnych zakażeń krwi;  zakażenia układowe, powodują  30-70% śmiertelnością u chorych  w immunosupresji.
Badanie serologiczne w kierunku Candida polega na wykrywaniu przeciwciał  swoistych dla silnie immunogennego antygenu mannanowego – glikoproteiny zawierającej mannan, głównego składnika ściany komórkowej Candida, markera inwazyjnej kandydozy. Oznaczenie przeciwciał jest pomocne w potwierdzaniu grzybicy i układowego zakażenia u chorych obarczonych ryzykiem. Monitorowanie takich chorych powinno być przeprowadzane regularnie, przynajmniej raz w tygodniu. Wzrost miana przeciwciał (około 4 razy)  świadczy o  zwiększonej ekspozycji na C. albicans. U chorych z upośledzonym układem odpornościowym, a szczególnie ze zmniejszoną produkcją immunoglobulin, przydatność kliniczna oznaczenia specyficznych przeciwciał jest ograniczona. Wynik ilościowy testu wyrażony w jednostkach (AU) na ml jest przypisywany do wyników ujemnych, pośrednich lub dodatnich.

Ograniczenie stosowania u osób z upośledzonym układem odpornościowym, przeciwciała heterofilne.

Wynik dodatni: zakażenie  Candida Spp., przebyte zakażenie – istotny  wzrost poziomu przeciwciał w kolejnych oznaczeniach.