EPX - Eozynofilowe białko X

Wykrywanie w kale eozynofilowego białka X (EPX), markera reakcji zapalnych jelita o różnej etiologii. Białko eozynofilowe Χ, EPX  (ang. Eosinophil-derived neurotoxin) lub  neurotoksyna pochodzenia eozynofilowego,  (ang. EDN), jest białkiem kationowym, uwalnianym przez aktywowane komórki układu odpornościowego –  eozynofile, posiadającym silne  właściwości cytotoksyczne, odgrywającym istotną rolę w zapobieganiu zakażeniom bakteryjnym i grzybiczym oraz infestacjom pasożytniczym. EPX uwalniane jest z ziarnistości eozynofili (granulocyty kwasochłonne) i fizjologicznie obecne w miejscach najliczniejszego  występowania eozynofili, głównie: w skórze, płucach, układzie moczowo-płciowym i przewodzie pokarmowym, czyli w narządach stanowiących potencjalne miejsce wnikania patogenów. Wzrost stężenia EPX w jelicie wiąże się ze stanem zapalnym związanym  z eozynofilami (również tym wywołanym przez leki) i z następowym uszkodzeniem tkanek. Pomiar EPX w kale może być obiektywnym parametrem aktualnego klinicznego lub subklinicznego przewlekłego stanu zapalnego zlokalizowanego w obrębie przewodu pokarmowego. W przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego i choroby Leśniowskiego-Crohna pomiar EPX umożliwia ocenę aktywności i predykcję nawrotu choroby związanego ze wzrostem stężenia EPX. W przypadku dolegliwości związanych z przewodem pokarmowym pomiar EPX wykonywany jest w:
• podejrzeniu: choroby Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejącego zapalenie jelita grubego, alergii i utajonych nietolerancji pokarmowych zależnych od IgG4; • ocenie:  skuteczności diety eliminacyjnej w profilaktyce alergii i nietolerancji pokarmowej;
• ocenie integralności błony śluzowej jelit (np. w zespole przewlekłego zapalenia jelit, raku okrężnicy);
• diagnostyce: zarażenia pasożytami jelitowymi;
• diagnostyce zakażeń grzybiczych przewodu pokarmowego; • rozpoznawaniu dysbiozy przewodu pokrmowego;
• identyfikacji  obecności w kale białek stanu zapalnego uwalnianych przez granulocyty.
Obecność EXP towarzyszy również chorobom alergicznym w ogóle, w tym astmie o podłożu alergicznym.