RF, jakościowo

Jakościowe  oznaczenie w surowicy krwi RF jest pomocne w diagnostyce reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) i innych chorób o podłożu autoimmunizacyjnym. Czynniki reumatoidalne, RF (ang. rheumatoid factor /s/) to wytwarzane przez układ odpornościowy białka o strukturze immunoglobulin, które mogą atakować zdrowe tkanki własnego organizmu. Ściślej, czynniki reumatoidalne są autoprzeciwciałami  przeciwglobulinowymi, czyli przeciwciałami  rozpoznającymi antygeny na własnych przeciwciałach organizmu (anty-przeciwciała IgG). W 85% RF jest immunoglobuliną  klasy IgM,  rzadziej IgG, IgA, IgE i IgD (odpowiednio: IgM anty-IgG; IgG anty IgG; IgA anty-IgG etc).  RF występuje w 70-90% przypadków reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) i koreluje z aktywnością choroby, chociaż nie jest  swoisty dla tego schorzenia. Wynik ujemny jest jednym z warunków rozpoznania tzw. seronegatywnych  chorób stawów. Brak RF stanowi niekorzystny czynnik  rokowniczy w RZS. RF występuje również u 75-95 % chorych na zespół Sjogrena i 50-60% chorych na mieszaną kolagenozę – mieszaną chorobę tkanki łącznej (ang. mixed connective tissue disease, MCTD).  RF stwierdzany jest  u ludzi zdrowych,  przy czym częstość występowania rośnie z wiekiem. Do 60. roku życia RF występuje u 2-4% zdrowej populacji,  a po 70. roku  odsetek dochodzi do 25%.

Bardzo duże stężenie RF jest powoduje wyniki fałszywie ujemne  w wyniku tzw. efektu haka  (ang. (hook effect).