Alergia na smog istnieje. Odkrycie polskich naukowców.

Artykuły
Porady dla alergika
Redakcja Diagnostyki
Udostępnij
Spis treści:

Smog jest niekorzystnym zjawiskiem atmosferycznym, powstałym wskutek wymieszania się powietrza z dymem, zanieczyszczeniami i spalinami, będącymi efektem działań człowieka. Wyniki pilotażowego badania krakowskich naukowców wskazują na to, że cząsteczki smogu mogą także wywoływać reakcję alergiczną, u osób dotąd zdrowych. Oznacza to, że alergia na smog istnieje. Co o niej wiemy?

W skład smogu wchodzą liczne szkodliwe związki chemiczne, takie jak tlenki siarki, tlenek azotu, tlenki węgla, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne oraz rozmaite substancje stałe. Nie ulega wątpliwości, że smog wywiera negatywny wpływ na zdrowie człowieka: może zaostrzać przebieg rozmaitych chorób przewlekłych (np. astmy, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc czy choroby niedokrwiennej serca), zwiększa ryzyko rozwoju alergii i zachorowalności na niektóre nowotwory, niekorzystnie wpływa na układ oddechowy oraz odporność organizmu i może prowadzić do zmniejszenia masy urodzeniowej noworodka w przypadku kobiet ciężarnych.

Na czym polega alergia na smog?

Alergia to nieprawidłowa, nadmierna reakcja układu immunologicznego na różnorodne substancje (alergeny), które u zdrowych osób nie wywołują niepożądanych objawów uczulenia. Lekarze z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, pod przewodnictwem prof. Ewy Czarnobilskiej, kierowniczki Katedry Toksykologii i Chorób Środowiskowych Collegium Medicum UJ, udowodnili, że alergenem mogą być cząsteczki smogu. Próbki krwi trzydziestu ściśle wyselekcjonowanych osób zostały wyeksponowane na substancje uzyskane z krakowskiego smogu, uzyskane z  mierników pyłu zawieszonego PM2,5 przy stacjach pomiaru jakości powietrza. Próbki smogu pozyskano dzięki współpracy badaczy z naukowcami z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Bezpośrednia ekspozycja badanych na zanieczyszczenia powietrza w komorze nie byłaby możliwa, bowiem żadna komisja etyczna nie zatwierdziłaby eksperymentu, który wiązałby się z ryzykiem negatywnych skutków zdrowotnych u biorących w nim udział ochotników.

Wśród badanych, znajdowały się osoby bez żadnych alergii oraz osoby uczulone na pyłek brzozy. Jakie wyniki uzyskano? Otóż, okazało się pył PM2,5 uczulił aż 75% osób bez stwierdzonych alergii i 83% osób uczulonych na pyłek brzozy. Jak mówi prof. Czarnobilska, takie badanie reakcji komórek układu odpornościowego izolowanych z krwi na smog było pierwszym badaniem w Polsce i najprawdopodobniej również na świecie. Wykazano, że pod wpływem pyłu PM2,5 ulegają aktywacji bazofile, rodzaj białych komórek krwi, które uczestniczą w reakcjach alergicznych uwalniając histaminę.

Jak mówi pomysłodawca i koordynator projektu, prof. Czarnobilska, dla serwisu PAP Nauka w Polsce: „Komórki krwi na PM2,5 reagują podobnie, jak gdybyśmy je aktywowali pyłkiem brzozy u osoby uczulonej”. Wyniki badań są więc dowodem na to, że istnieje reakcja alergiczna na smog. Prof. Czarnobilska podkreśla, że dotychczasowe publikacje potwierdzają wprawdzie wpływ zanieczyszczeń powietrza na przewlekłe choroby dróg oddechowych, ale jak dotąd, nikt wcześniej nie udowodnił, że zanieczyszczenie powietrza może spowodować reakcję alergiczną u osoby zdrowej.

Czym jest pył PM2,5?

Pyły zawieszone składają się z mieszaniny rozmaitych cząstek zawieszonych w powietrzu. Skład pyłu i udział procentowy poszczególnych składników jest zależny od rejonu geograficznego i poziomu urbanizacji. Ujmując sumarycznie,  W skład pyłu zawieszonego mogą wchodzić m.in.: materiał mineralny, sól morska, pierwotny bioaerozol, węgiel elementarny, węgiel organiczny, wtórne aerozole organiczne, wtórne aerozole nieorganiczne, pierwiastki śladowe, a także dwutlenek siarki, tlenki azotu, metale ciężkie (wśród nich rtęć, kadm, ołów, mangan, chrom), wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne m.in. benzo(a)piren oraz dioksyny. Pył zawieszony PM2,5 to bardzo drobny pył o średnicy (w pewnym uproszczeniu) mniejszej niż 2,5 mikrometra.

Alergia na smog – objawy

Inspiracją do przeprowadzenia badania była obserwacja pacjentów. „Zauważyliśmy, że trafiają do nas pacjenci z przewlekłymi chorobami dróg oddechowych, katarem, kaszlem, dusznościami w okresie jesienno-zimowym. I nie są to alergicy. Jeśli wyjeżdżali w rejony, gdzie powietrze jest czyste, np. nad morze, to ich dolegliwości mijały” – wyjaśniła prof. Ewa Czarnobilska serwisowi PAP Nauka w Polsce.

Uczulenie na smog – co możesz zrobić?

Jeśli czujesz, że smog wywiera na Ciebie negatywny wpływ i gorzej się czujesz w dni, kiedy powietrze jest wyjątkowo zanieczyszczone, najlepszym wyjściem byłaby przeprowadzka w rejony o lepszej jakości powietrza (a przynajmniej czasowa przeprowadzka w okresie grzewczym, kiedy stężenie zanieczyszczeń jest największe). Niestety, na ogół nie jest to możliwe. Jeśli nie możesz sobie na to pozwolić, korzystaj z aplikacji lub stron internetowych monitorujących aktualną jakość powietrza. Jeśli warunki są niesprzyjające, unikaj wychodzenia z domu. Przebywając na zewnątrz, używaj masek z odpowiednimi filtrami, które stają się coraz bardziej popularne w zanieczyszczonych miastach. Po powrocie do domu, można dokładnie opłukać twarz. Nie wietrz pomieszczeń domowych, a w okresie nasilenia skażenia włączaj w pomieszczeniach zamkniętych oczyszczacze powietrza wyposażone w filtry HEPA, znacznie redukujące liczbę zanieczyszczeń zawieszonych w pomieszczeniu zamkniętym.  

Bibliografia:

 

Sarkoidoza (ICD-10: D86) – objawy, na które należy zwracać uwagę. Jakie badania wykonać?
Nowoczesna diagnostyka zakażeń pokarmowych u dzieci