Badania alergologiczne to grupa testów diagnostycznych, które umożliwiają wykrycie licznych uczuleń na różnego rodzaju czynniki alergizujące. W przebiegu alergii dochodzi do rozwoju nieprawidłowej reakcji organizmu na nieszkodliwy dla większości populacji czynnik, nazywany alergenem. Osoby cierpiące na tę przypadłość mogą doświadczać objawów takich jak m.in. kaszel, kichanie lub wysypka. Objawy te mogą występować z niewielkim nasileniem, choć należy mieć na uwadze, że u niektórych pacjentów może dojść do rozwoju skrajnej postaci alergii – szoku anafilaktycznego, który stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. Z tego powodu istotne jest, aby posiadać wiedzę na temat ewentualnych własnych uczuleń, aby zminimalizować ryzyko narażenia na kontakt z niebezpiecznym czynnikiem oraz rozwoju objawów chorobowych. Dodatkowo, precyzyjne oznaczenie czynnika odpowiedzialnego za rozwój objawów alergicznych u danego pacjenta pozwala na uzyskanie wiedzy o ewentualnych reakcjach krzyżowych oraz (w określonych przypadkach) rozpoczęcie leczenia odczulającego, dzięki któremu możliwe jest zmniejszenie nasilenia dolegliwości chorobowych danej osoby.
Jednymi z najczęściej uczulających alergenów w ogólnej populacji są czynniki takie jak:
- Pyłki roślin (np. leszczyny, olchy lub wiązu)
- Orzechy
- Owoce morza
- Mleko i nabiał
- Kurz (głównie obecne w nim roztocza)
- Jad owadów (np. pszczół lub os)
- Zarodniki grzybów
Należy pamiętać, że praktycznie każda substancja może być odpowiedzialna za wywoływanie reakcji alergicznych. Z tego powodu na podstawie samych objawów trudno jest dokładnie określić co powoduje wystąpienie alergii. Codziennie jesteśmy narażeni na kontakt z wieloma potencjalnie alergizującymi czynnikami. Dzięki przeprowadzeniu badań alergologicznych z krwi, w połączeniu z wywiadem lekarskim możliwe jest precyzyjne wykrycie czynników uczulających danego pacjenta.
Za rozwój reakcji alergicznej odpowiadają specyficzne przeciwciała klasy IgE. Po kontakcie z substancją uczulającą ich poziom we krwi wzrasta oraz dochodzi do uwidocznienia się charakterystycznych objawów uczulenia. Badania alergologiczne z krwi umożliwiają oznaczenie stężeń określonych przeciwciał IgE swoistych dla danego alergenu. Wykrycie ich podwyższonych poziomów może oznaczać, że pacjent jest uczulony na daną substancję.
Przeprowadzenie badan alergologicznych zalecane jest osobom, które doświadczają objawów typowych dla reakcji uczuleniowej, takich jak m.in.:
- Katar
- Kaszel
- Kichanie
- Wysypka skórna
- Uczucie duszności
- Świąd skóry
- Zapalenie spojówek (przekrwienie gałek ocznych, nadmierne łzawienie)
- Objawy ze strony układu pokarmowego – ból brzucha, wzdęcia, biegunki
Reakcja alergiczna może rozwijać się w odpowiedzi zarówno na alergeny wziewne (obecne w powietrzu), jak i na określone substancje pokarmowe, które znajdują się w pożywieniu. Dodatkowo do pojawienia się objawów z nadwrażliwości może także dochodzić poprzez kontakt skórny – mowa wówczas o alergii kontaktowej. Przed wykonaniem badań alergologicznych warto skonsultować się z lekarzem, który na podstawie prezentowanych przez pacjenta objawów oraz jego historii choroby będzie w stanie zaplanować optymalny zakres testów diagnostycznych. Badania przeciwciał alergicznych IgE mogą być wykonywane jako pojedyncze testy oraz jako badania w panelach, gdzie jednoczasowo badane jest kilka różnych rodzajów alergenów. Najnowsze testy molekularne (jak np. badanie ALEX) umożliwia równoczesne oznaczenie stężeń 295 specyficznych przeciwciał IgE z dodatkowym pomiarem całkowitych poziomów IgE. Dzięki alergicznym badaniom molekularnym z krwi pacjenta eliminowana jest konieczność przeprowadzania testów skórnych przy jednoczesnym zachowaniu niezwykle wysokiej wartości diagnostycznej otrzymywanych wyników. Dodatkowo badania molekularne nie wymagają przerywania stosowanej terapii antyalergicznej oraz mogą być bezpiecznie przeprowadzane u wszystkich pacjentów, niezależnie od wieku i ich stanu klinicznego.
