Angina ropna – o objawach i przyczynach choroby
Co to jest angina? Według medycznej definicji angina to ostre zapalenie gardła i migdałków podniebiennych, wywołane zakażeniem wirusowym (u dorosłych aż w 90-95% i jest to po prostu najczęściej tzw. choroba przeziębieniowa) lub zakażeniem bakteryjnym. W potocznym rozumowaniu przyjęło się jednak, że anginą nazywamy zazwyczaj bakteryjną infekcję, za którą odpowiedzialny jest Streptococcus pyogenes czyli paciorkowiec beta-hemolizujący grupy A (PBHA). Warto więc doprecyzować: „angina bakteryjna” lub „angina ropna” – wówczas nie ulega wątpliwości, że mamy na myśli anginę o etiologii bakteryjnej.
Objawy anginy ropnej
Początki anginy paciorkowcowej są dość charakterystyczne. Choroba zaczyna się gwałtownie i nagle, pojawia się silny ból gardła, utrudniający swobodne połykanie, gorączka przekraczająca 38°C, ból głowy, a czasem także ból brzucha, nudności i wymioty. Błona śluzowa gardła jest intensywnie czerwona i obrzęknięta, podobnie języczek podniebienny. Na migdałkach podniebiennych odznacza się wyraźny ropny wysięk, na błonie śluzowej podniebienia mogą być widoczne wybroczyny, język jest obłożony. Węzły chłonne szyjne przednie ulegają powiększeniu, mogą być tkliwe lub bolesne przy dotyku. Kaszel oraz katar typowo nie występują.
Większość takich infekcji ustąpi samoistnie w ciągu kilku dni, warto jednak iść do lekarza, który zdecyduje czy wdrażać leczenie antybiotykiem. Bowiem nieleczona angina paciorkowcowa wiąże się z większym ryzykiem powikłań.
Objawy anginy u dziecka nie różnią się istotnie od tych występujących u dorosłych. Częściej pojawiają się symptomy z przewodu pokarmowego, takie jak bóle brzucha, uczucie nudności oraz wymioty.
Czy angina ropna jest zaraźliwa? O przyczynach choroby
Patogenem odpowiedzialnym za ropną anginę paciorkowcową jest paciorkowiec beta-hemolizujący grupy A. Zakażenie następuje drogą kropelkową i poprzez bezpośredni kontakt z chorą osobą. Znacznie rzadziej źródłem zakażenia jest bezobjawowy nosiciel PBHA – najczęściej dziecko. Okres zakaźności wynosi do 24 godzin od rozpoczęcia skutecznego leczenia antybiotykami. Gdy nie podjęto antybiotykoterapii, chora osoba zakaża do tygodnia od ustąpienia objawów. W środowisku domowym ryzyko przeniesienia infekcji szacuje się na około 25%. Okres wylęgania, czyli czas od kontaktu z patogenem do pojawienia się objawów choroby, wynosi średnio od 12 godzin do 4 dni.
Szczyt zachorowań na anginę ropną można zaobserwować od późnej jesieni do wczesnej wiosny. W okresie letnim infekcje występują rzadziej. Typowy wiek chorych, u których najczęściej występuje angina paciorkowcowa, wynosi od 5. do 15. r. ż.
Diagnoza anginy ropnej
Jeśli zaobserwujesz u siebie początki anginy, koniecznie udaj się do swojego lekarza rodzinnego. Lekarz przeprowadzi z Tobą wywiad i zbada Cię fizykalnie. Informacje uzyskane z wywiadu i badania określą ze znacznym prawdopodobieństwem, czy Twoja choroba ma etiologię bakteryjną, a nie wirusową.
Lekarze w celu oceny stosują skalę Centora w modyfikacji McIsaaca. Każdej z poniższych cech przypisany jest jeden punkt: gorączka przekraczająca 38°C, brak kaszlu, powiększenie węzłów chłonnych szyjnych przednich, obrzęk migdałków z widocznym wysiękiem oraz wiek 3-14 lat. Za wiek od 15 do 44 lat przyznawane jest 0 punktów, a powyżej 45 lat odejmowany jest jeden punkt. W zależności od uzyskanej sumy, zalecane jest konkretne postępowanie. 0-1 punktów wskazuje raczej na infekcję wirusową i nie wymaga leczenia przyczynowego. 2-3 punkty oraz 4 punkty, przy niezbyt nasilonych objawach, skłaniają do wykonania „szybkiego testu” na obecność paciorkowca w gardle lub zlecenie posiewu z gardła. 4 punkty i wyraźne, silne objawy kliniczne, mogą być wskazaniem do natychmiastowego rozpoczęcia antybiotykoterapii.
Wspomniane wyżej „szybkie testy” na obecność antygenu PBHA pozwalają w materiale z wymazu gardła wykryć obecność paciorkowca w ciągu kilku minut. Gdy wykonanie szybkiego testu nie jest możliwe lub podejrzewa się zakażenie inną bakterią niż paciorkowcem beta-hemolizującym grupy A, można wykonać posiew wymazu z gardła i migdałków. Wówczas na wynik oczekuje się dłużej – około 1-2 dni.
W przypadku dodatnich wyników szybkiego testu lub posiewu rozpoczyna się leczenie antybiotykiem. Jeśli nie ma możliwości wykonania diagnostyki lub oczekujesz na wynik posiewu, a objawy silnie wskazują na zakażenie bakteryjne, prawdopodobnie również od razu otrzymasz zalecenie antybiotykoterapii.
Powikłania po anginie
Powikłania po anginie paciorkowcowej występują rzadko. Wczesne powikłania ropne obejmują skutki miejscowego szerzenia się infekcji i są nimi m.in. ropień okołogardłowy, ropne zapalenie ucha środkowego, ropne zapalenie wyrostka sutkowatego, ropne zapalenie węzłów chłonnych czy ropne zapalenie zatok przynosowych. Późne powikłania immunologiczne takie jak gorączka reumatyczne czy ostre kłębuszkowe zapalenie nerek pojawiają się u dorosłych bardzo rzadko. Inne możliwe, choć rzadkie powikłania, to zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy sepsa.
Jeśli zaobserwujesz u siebie początki anginy, udaj się do swojego lekarza. Konieczne może okazać się wykonanie testów diagnostycznych np. wymazu z gardła – badanie w kierunku antygenu Streptococcus pyogenes możesz wykonać w DIAGNOSTYCE. Szybkie zastosowanie antybiotyków zminimalizuje ryzyko powikłań, a także zmniejszy prawdopodobieństwo, że zarazisz chorobą swoich bliskich.
Bibliografia:
- Interna Szczeklika – P. Gajewski, A. Szczeklik
- Pediatria – T. Lissauer, W. Carroll „Zapalenie gardła i angina” – B. Skotnicka
