Astma aspirynowa – przyczyny, objawy, leczenie

Astma aspirynowa to rzadki, ale poważny typ astmy. Może być on wywołany przez stosowanie leków zawierających kwas acetylosalicylowy lub przez inne niesteroidowe leki przeciwzapalne. Chociaż jest to specyficzna forma astmy, jej przyczyny, objawy i metody leczenia mogą być nieznane dla wielu osób. Przyjrzyj się bliżej tej chorobie.

Czym jest astma aspirynowa?

Astma aspirynowa, poprawniej, choroba układu oddechowego nasilana przez aspirynę, AERD (ang. aspirin-exacerbated respiratory disease), jest specyficznym rodzajem astmy, wywoływanym przez stosowanie leków zawierających aspirynę (kwas acetylosalicylowy) lub inne niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). U osób dotkniętych tą postacią astmy nawet małe dawki aspiryny prowadzą do wystąpienia gwałtownego napadu duszności. Choroba ta jest często trudna do zdiagnozowania, ponieważ jej objawy mogą być mylone z typowymi objawami astmy lub z innymi schorzeniami układu oddechowego. 

Występowanie astmy aspirynowej, AERD, jest związane z nieprawidłową reakcją układu immunologicznego na aspirynę, co prowadzi do zapalenia błony śluzowej dróg oddechowych i skurczu mięśni gładkich w ich ścianach. Dlatego też leczenie tej formy astmy wymaga specjalistycznego i indywidualnego podejścia do chorego.

Astma aspirynowa – objawy

Astma aspirynowa charakteryzuje się specyficznym zestawem objawów, które mogą być mylone z typowymi objawami astmy. U osób dotkniętych tą postacią astmy spożycie aspiryny lub innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych może prowadzić do nagłego i ciężkiego skurczu dróg oddechowych. Główne objawy astmy aspirynowej to:

• duszność, 
• świszczący oddech,
• kaszel,
• uczucie ściskania w klatce piersiowej,
• katar,
• kichanie,
• łzawienie oczu.

Co istotne, objawy te mogą wystąpić w ciągu kilku minut lub godzin po spożyciu aspiryny albo innego NLPZ. Ponadto reakcje alergiczne wywołane przez aspirynę mogą być tak silne, że prowadzą do tzw. stanu astmatycznego, który wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. W związku z tym ważne jest szybkie rozpoznanie astmy aspirynowej i podjęcie odpowiedniego leczenia, aby zapobiec poważnym komplikacjom.

Które leki należą do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych?

Niesteroidowe leki przeciwzapalne to grupa leków, które są szeroko stosowane w leczeniu bólu, gorączki oraz stanów zapalnych. Oprócz aspiryny do najbardziej znanych i często stosowanych NLPZ należą:

• ibuprofen,
• naproksen,
• diklofenak,
• meloksykam.

Każdy z tych leków działa poprzez hamowanie enzymu cyklooksygenazy (COX), co prowadzi do zmniejszenia produkcji prostaglandyn – substancji odpowiedzialnych za ból, stan zapalny i gorączkę. NLPZ są dostępne bez recepty w wielu krajach w postaci tabletek, maści czy żeli do stosowania miejscowego.

Astma aspirynowa – diagnostyka

Diagnostyka AERD – astmy aspirynowej jest często wyzwaniem ze względu na specyficzne objawy oraz możliwe mylące symptomy. Kluczowe w procesie rozpoznawania tej postaci astmy są testy prowokacyjne oraz dokładny wywiad medyczny. Podczas wywiadu lekarz zbiera informacje dotyczące reakcji pacjenta na leki zawierające aspirynę lub inne niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz charakterystycznych objawów występujących po ich spożyciu. Testy prowokacyjne, które polegają na kontrolowanym podawaniu aspiryny lub NLPZ pod nadzorem medycznym, są kluczowym narzędziem w potwierdzeniu rozpoznania astmy aspirynowej.

Dodatkowo diagnostyka astmy aspirynowej może obejmować badania czynnościowe płuc (spirometrię), badania alergologiczne oraz badania obrazowe dróg oddechowych, takie jak RTG czy tomografia komputerowa klatki piersiowej. Wszystkie te testy i badania mają na celu wykluczenie innych schorzeń układu oddechowego oraz potwierdzenie astmy aspirynowej jako przyczyny występowania objawów u pacjenta. 

Leczenie astmy aspirynowej

Leczenie astmy aspirynowej wymaga specjalistycznego podejścia i indywidualnego planu terapeutycznego, który jest dostosowany do potrzeb i objawów konkretnego pacjenta. Podstawowym celem terapii jest zapobieganie występowania objawów oraz kontrolowanie stanu zapalnego dróg oddechowych, wywołanego przez spożycie aspiryny lub innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Głównym elementem leczenia astmy aspirynowej jest unikanie czynników wyzwalających, czyli aspiryny i innych NLPZ, oraz stosowanie leków przeciwastmatycznych, takich jak kortykosteroidy wziewne, leki rozszerzające oskrzela oraz leki stabilizujące komórki tuczne.

Chorzy na astmę aspirynową mogą korzystać z immunoterapii alergenowej, zmniejszającej wrażliwość organizmu na alergeny pierwotnie powodujące astmę, której objawy zaostrzane są przez przyjęcie aspiryny lub NLPZ. Ważnym elementem terapii jest również edukacja pacjenta na temat astmy aspirynowej, w tym rozpoznawania objawów pogorszenia stanu oraz prawidłowego stosowania leków. Warto porozmawiać też z lekarzem na temat sposobów radzenia sobie z gorączką i bólem poprzez stosowanie bezpiecznych dla pacjentów z astmą aspirynową leków, np. paracetamolu.

Które leki przeciwbólowe są bezpieczne?

Osoby cierpiące na astmę aspirynową często muszą być szczególnie ostrożne w wyborze leków przeciwbólowych. Wiele z nich może wywołać niepożądane reakcje. Bezpiecznym wyborem dla osób z astmą aspirynową są leki zawierające paracetamol. Mogą one pomóc w łagodzeniu bólu i gorączki bez ryzyka nasilenia objawów astmy. Jednak przed rozpoczęciem stosowania jakichkolwiek substancji zawsze zaleca się konsultację z lekarzem lub farmaceutą, aby dostosować terapię do indywidualnych potrzeb i uniknąć potencjalnych interakcji z innymi przyjmowanymi lekami.

Autor: Marta Skrzypek

Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian