Badanie RTG – na czym polega? Co wykrywa?

Badanie RTG, potocznie nazywane prześwietleniem, to proste i stosunkowo niedrogie badanie obrazowe, wynalezione już pod koniec XIX wieku. Odkrywca promieniowania rentgenowskiego i jego zastosowania w medycynie Wilhelm Conrad Röntgen został uhonorowany Nagrodą Nobla. Na czym polega badanie RTG? Po co się je robi? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziesz w poniższym artykule.

RTG – co to za badanie?

Badanie rentgenowskie, czyli RTG, jest jedną z metod badania obrazowego. Uzyskanie obrazu ciała jest możliwe dzięki zastosowaniu promieniowania rentgenowskiego (tzw. promieniowania X). Emitowana przez aparat rentgenowski wiązka promieni jest pochłaniania przez tkanki w różnym stopniu. W efekcie na zdjęciu RTG zostają zobrazowane w odcieniach szarości poszczególne struktury badanej okolicy.

Rodzaje badań RTG

Do najczęściej wykonywanych badań RTG należą:

• RTG klatki piersiowej,
• RTG jamy brzusznej,
• RTG kręgosłupa,
• RTG stawów,
• RTG kończyn,
• RTG głowy,
• RTG zębów.

Niekiedy konieczne jest wykonanie badania z użyciem środka kontrastowego. W zależności od badanej okolicy jest on podawany dożylnie (urografia), doustnie (badanie kontrastowe górnego odcinka przewodu pokarmowego) lub doodbytniczo (badanie kontrastowe dolnego odcinka przewodu pokarmowego).

Wskazania do badania RTG

Istnieje wiele wskazań do wykonania badania RTG. Należą do nich:

• przebyty uraz,
• dolegliwości ze strony układu mięśniowo-szkieletowego, np. w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów,
• silny ból brzucha,
• podejrzenie chorób układu oddechowego, w tym zapalenia płuc,
• podejrzenie kamicy nerkowej,
• podejrzenie obecności ciała obcego w przewodzie pokarmowym lub drogach oddechowych,
• objawy mogące wskazywać na chorobę nowotworową.

RTG klatki piersiowej jest również badaniem profilaktycznym u wieloletnich palaczy tytoniu.

Co wykrywa badanie RTG?

W badaniu RTG można wykryć zmiany w obrębie układu kostno-stawowego (m.in. złamania, guzy), cechy perforacji lub niedrożności przewodu pokarmowego, guzy, zmiany zapalne, odmę opłucnową, tętniaka aorty piersiowej, obecność ciała obcego i wiele innych. Interpretacji wyniku badania powinien dokonywać lekarz kierujący na badanie na podstawie całokształtu obrazu klinicznego pacjenta.

Jak przygotować się do RTG?

Jeśli masz zaplanowane badanie RTG, odpowiednio się do niego przygotuj. Pamiętaj, aby na badanie zabrać skierowanie oraz dowód osobisty. Jeśli masz wyniki i dokumentację zdjęciową (płytkę CD lub pendrive) poprzednich badań dotyczących badanej okolicy, koniecznie weź je ze sobą. W dniu badania ubierz się wygodnie. Przed wykonaniem zdjęcia rentgenowskiego technik poprosi Cię o zdjęcie ubrania zakrywającego badaną okolicę. Zrezygnuj również z zakładania biżuterii.

Większość badań RTG nie wymaga dodatkowego przygotowania z Twojej strony. Wyjątkiem są RTG jamy brzusznej, RTG odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa oraz badania przeprowadzane z podaniem środka kontrastowego. W dniu poprzedzającym badanie konieczne jest przestrzeganie diety lekkostrawnej, unikanie pokarmów wzdymających oraz napojów gazowanych. Warto również zażyć dostępne bez recepty leki zawierające simetykon (np. Espumisan). Dawkę leku należy dobrać zgodnie z informacją zawartą w ulotce. W dniu badania należy pozostać na czczo i zrezygnować z palenia papierosów.

W przypadkach nagłych badanie RTG wykonuje się bez przygotowania pacjenta.

Przebieg badania RTG

Przed badaniem RTG technik poprosi Cię o przyjęcie odpowiedniej pozycji do badania, która pozwoli na uzyskanie jak najlepszej jakości zdjęć. Konieczne może być również wzięcie przez Ciebie głębokiego wdechu i wstrzymanie powietrza przez kilka, kilkanaście sekund. Badanie jest całkowicie bezbolesne.

Ile trwa badanie RTG?

Badanie RTG trwa od kilku do kilkudziesięciu minut, z czego czas naświetlania to zwykle kilka sekund. Dłuższy czas badania dotyczy osób, u których konieczne jest podanie doustnego lub dożylnego środka kontrastowego.

RTG a ciąża

Jeżeli jesteś w ciąży, koniecznie poinformuj o tym personel przed badaniem. Ze względu na potencjalnie szkodliwe działanie promieniowania rentgenowskiego na płód u kobiet w ciąży unika się wykonywania zdjęć RTG. Nie zawsze jest to jednak możliwe. W razie konieczności wykonania RTG u kobiety spodziewającej się dziecka technik zadba o zabezpieczenie brzucha przyszłej mamy specjalnym ołowianym strojem ochronnym.

Autor: lek. Agnieszka Żędzian