Chcesz wiedzieć wszystko o nowym koronawirusie? Chcesz sprawdzić, czy nie zainfekowałeś się tym wirusem?

W odniesieniu do rosnącej liczby osób zakażonych nowym typem koronawirusa WHO ogłosiła stan zagrożenia zdrowia publicznego o znaczeniu międzynarodowym. W związku z tym tytułowe pytania nie są zaskakujące. Niestety, ani odpowiedź na pierwsze pytanie, ani też prywatne badanie w kierunku infekcji tym wirusem nie są na dzień dzisiejszy możliwe. Postaramy się jednak zebrać najważniejsze informacje dotyczące tego patogenu oraz rozwiązania, które zaoferować może rzetelne laboratorium diagnostyczne.

Koronawirus 2019-nCoV jest wirusem RNA należącym do rodziny koronawirusów (Coronaviridae). W związku z tym, że wirus został po raz pierwszy scharakteryzowany w końcu 2019 roku, niewiele wiadomo o nim ze 100% pewnością. Nawet nazwa, 2019-nCoV, została zaproponowana jako tymczasowa. Nie w pełni poznany jest stopień jego zakaźności i inne aspekty epidemiologii zakażeń – szczepionka ani swoiste leczenie nie są dostępne.

Nowy koronawirus należy do tej samej rodziny co wirusy wywołujące zwykłe przeziębienie, powszechnie występujące na całym świecie. Jednocześnie do rodziny tej należą SARS-CoV  i MERS-CoV, indukujące SARS i MERS, czyli zakażenia dróg oddechowych o ciężkim przebiegu, cieszące się zasłużenie złą sławą po epidemiach odpowiednio w latach 2003 oraz 2012.

Wirus 2019-nCoV prawdopodobnie ma pochodzenie odzwierzęce. Trwają badania jego drzewa genetycznego, mające ustalić dokładne źródło patogenu. Niestety ma on również potencjał przenoszenia się z człowieka na człowieka, co powoduje dynamiczny wzrost liczby zachorowań.

Według danych WHO (z 02.02.2020 r.) wirus 2019-nCoV zainfekował już 14557 osób, z czego 2110 zakażeń miało przebieg ciężki i w 304 przypadkach zakończyło się śmiercią. Poza obszarem Chin potwierdzono 146 przypadków infekcji nowym koronawirusem.

Jak diagnozować koronawirusa 2019-nCoV?

Główny Inspektorat Sanitarny (GIS) podaje na razie jedynie definicję tzw. przypadku podejrzanego (w stosunku do dobrze poznanych chorób infekcyjnych opisuje się kryteria dla przypadku możliwego, prawdopodobnego i potwierdzonego). Ku podejrzeniu infekcji 2019-nCoV skłaniają głównie objawy kliniczne, w połączeniu z podróżą w rejon występowania nowego koronawirusa lub z kontaktem z osobą, u której potwierdzono infekcję 2019-nCoV. Dokładną definicję odnaleźć można na stronie https://gis.gov.pl/.

Objawy infekcji wirusem 2019-nCoV mogą pojawić się po 2 do 14 dniach od zakażenia. Nie są one  specyficzne i obejmują:

• gorączkę powyżej 38⁰C,
• kaszel,
• duszność,
• bóle mięśniowe,
• katar

Osoby, które podejrzewają, że mogły mieć kontakt z koronawirusem 2019-nCoV, powinny niezwłocznie zgłosić się do lekarza, który podejmie dalsze działania.

W chwili obecnej testy metodą RT-PCR wykrywające nowy typ koronawirusa powinny być wykonywane tylko w laboratoriach referencyjnych (w Polsce jest nim laboratorium Zakładu Wirusologii NIZP-PZH), po lekarskiej weryfikacji prawdopodobieństwa infekcji i głównie dla celów epidemiologicznych. Trwają jednak dynamiczne prace nad wdrożeniem tego badania w innych ośrodkach.

Należy podkreślić, że mając na uwadze obecną sytuację epidemiologiczną w Polsce, u osoby z wymienionymi powyżej objawami w pierwszej kolejności powinna być rozważana infekcja innymi typami wirusów atakujących drogi oddechowe, m.in. wirusem grypy. Zakład Epidemiologii PZH podaje, że w dwóch pierwszych tygodniach 2020 r. grypę podejrzewano u ponad 200 tys. Polaków, a w sezonie epidemicznym grypy od 1 września 2018 r. do 15 marca 2019 r. zmarło w Polsce 108 osób.

Diagnostyka różnicowa zakażeń dróg oddechowych jest zatem wskazana, szczególnie u osób z grup ryzyka (kobiety w ciąży, małe dzieci i osoby powyżej 65 rż., pacjenci przewlekle chorzy i z niedoborami odporności). Rekomendowane są badania metodą RT-PCR, które mogą być wykonywane w panelach, tzn. weryfikujące obecność kilku patogenów w trakcie jednego badania. Trwają badania dotyczące możliwości koinfekcji (jednoczesnego zakażenia) 2019-nCoV i innymi typami wirusów.

Jak uniknąć 2019-nCoV?

Najprostsze rozwiązania są najlepsze i pomagają uniknąć zarówno infekcji 2019-nCoV, jak i innymi wirusami. Należą do nich:

• Częste mycie rąk mydłem (min. 20 sekund) lub ich odkażanie środkiem zawierającym min. 60% alkoholu.
• Unikanie dotykania okolic oczu, nosa, ust nieumytymi rękami.
• Unikanie kontaktu z osobami mającymi objawy przeziębienia.

dr Emilia Martin

Laboratoria Medyczne DIAGNOSTYKA

Więcej o koronawirusie przeczytasz w artykule: Koronawirus – globalne zagrożenie?